Καλαμωτή Χίου: Από την Εγκατάλειψη και τον Μαρασμό σε Πόλο Έλξης όλης της Ευρώπης
Καλαμωτή Χίου: Ένα χωριό της Χίου, η Καλαμωτή κάνει υπερήφανη όλη την Ελλάδα. Το απόλυτο success story για το πως μετατρέπεις μια περιοχή που βρίσκεται στα όρια του μαρασμού και της εγκατάλειψης, σε περιοχή πόλο έλξης για όλη την Ευρώπη. Ένα παράδειγμα προς μίμηση, μια ιστορία που αξίζει να διαβάσετε.
Το ελληνικό χωριό που… ανήκει στην Ευρώπη!
Για αιώνες η Καλαμωτή Χίου ήταν ένα χωριό που όχι μόνο έσφυζε από ζωή αλλά κατείχε και πολύ ιδιαίτερο και σημαντικό ρόλο για την οικονομία του νησιού. Σταδιακά όμως και εξαιτίας διαφόρων γεγονότων, έχασε την αίγλη και την σημασία της. Με αποτέλεσμα για δεκαετίες να βιώσει τον απόλυτο μαρασμό και την εγκατάλειψη. Τα τελευταία χρόνια όμως συντελείται εκεί ένα μικρό «θαύμα». Το χωριό έχει μετατραπεί σε πόλο έλξης για ανθρώπους από όλη την Ευρώπη.
Η ιστορία του μέρους συνδέεται άμεσα με την Γενουατοκρατία όταν και δημιουργήθηκε ο συγκεκριμένος οικισμός για λόγους που σχετίζονταν με τον θησαυρό της περιοχής. Την περίφημη μαστίχα. Ουσιαστικά το χωριό «στήθηκε» για να προστατευθεί το «χρυσάφι» της χιώτικης γης. Το μονοπώλιο της παραγωγής του οποίου έπρεπε να διατηρηθεί με κάθε θυσία. Όπως άλλωστε και τα συμφέροντα των μικρών ή μεγάλων παραγωγών. Η κατάσταση παρέμεινε περίπου η ίδια και την περίοδο της Τουρκοκρατίας κατά τη διάρκεια της οποία η ηγετική θέση του ανάμεσα στα Μαστιχοχώρια ουδέποτε αμφισβητήθηκε. Ωστόσο ο μεγάλος σεισμός του 1881 άφησε έντονα σημάδια στην Χίο και η Καλαμωτή δεν αποτέλεσε εξαίρεση.
Στα χρόνια που ακολούθησαν πολλοί κάτοικοι αναζήτησαν καλύτερη τύχη όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και στο εξωτερικό. Δεκάδες μετανάστευσαν σε χώρες της Ευρώπης, στην Αυστραλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Παράλληλα, τις επόμενες δεκαετίες ολοένα και περισσότεροι γονείς προτίμησαν να στρέψουν τα παιδιά τους προς τα πανεπιστήμια. Με την ελπίδα ότι η μόρφωση θα τους έφερνε μια βελτιωμένη ζωή. Τα ίδια τα μέλη των νέων γενιών προτιμούσαν να αφήσουν πίσω τους την δύσκολη αγροτική ζωή και να στραφούν σε άλλους τρόπους βιοπορισμού.
Έτσι το χωριό σταδιακά ερήμωσε. Με τους περισσότερους κατοίκους του να καταλήγουν στον εξωτερικό από όπου πάντως ήρθε και η λύση περίπου έναν αιώνα μετά το πρώτο κύμα φυγής.
Οι πρώτες κινήσεις των κατοίκων
Αρχικά ήταν οι οικονομικοί μετανάστες από την Αλβανία οι πρώτοι άνθρωποι που το κατοίκησαν εκ νέου στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Αυτό ήταν και το πρώτο βήμα της επιστροφής της Καλαμωτής στην προγενέστερη κατάστασή της. Οι ξένοι έγιναν ένα με τους ντόπιους, χάρη σε αυτούς έμεινε ανοιχτό το δημοτικό σχολείο. Γέμισαν ξανά οι πλατείες και οι δρόμοι από παιδιά. Και όπου υπάρχουν παιδιά υπάρχει και μέλλον. Για την ακρίβεια στην Καλαμωτή η ενσωμάτωση έγινε εύκολα. Αφού και οι ίδιοι οι Καλαμωτούσοι γνώριζαν από πρώτο χέρι τι πάει να πει να αφήνεις τον τόπο σου για ένα καλύτερο αύριο. Με αποτέλεσμα να μην υπάρξουν προστριβές ή εντάσεις που συναντούσε κανείς σε άλλα μέρη.
Περίπου εκείνη την εποχή και ειδικά μετά την ανακήρυξη του οικισμού ως διατηρητέου το 1998, ξεκίνησε και η σταδιακή μετοίκηση από άλλους αλλοδαπούς. Κυρίως από την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Αρκετοί ήταν εκείνη που είχαν γνωρίσει την Χίο και τις ομορφιές της ως τουρίστες. Όταν τους δόθηκε η ευκαιρία να αποκτήσουν εκεί το δικό τους σπίτι, δεν της γύρισαν την πλάτη.
Με μικρό κόστος συγκριτικά με άλλα μέρη μπορούσαν να κάνουν δική τους μια πετρόχτιστη οικία συμβάλλοντας στην ανακατασκευή της και να γίνουν έτσι κομμάτι ενός πολύχρωμου και πολύγλωσσου μωσαϊκού ανθρώπων από πολλές διαφορετικές χώρες. Περίπου 30 οικογένειες Ελλήνων και άλλες 10 από το εξωτερικό (από Ιταλία, από Αυστρία και από το Λουξεμβούργο) αποφάσισαν να πάρουν μέρος σε αυτό το «πείραμα», το οποίο αποδείχτηκε άκρως επιτυχημένο.
Η αγάπη για τον τόπο έκανε πέρα τα προβλήματα
Βάζοντας στην άκρη πράγματα που ενδεχομένως θα μπορούσαν να τους χωρίζουν, έκαναν σκόνη τους διαχωρισμούς και επικεντρώθηκαν σε αυτά που τους ενώνουν. Στην αγάπη για τον τόπο και στην προσπάθεια για ένα κοινό καλύτερο σήμερα και ένα ακόμη πιο ευοίωνο μέλλον.
Σήμερα, παρά τα δεδομένα προβλήματα που συναντά κανείς σε ένα μικρό χωριό της επαρχίας. (Όπως για παράδειγμα το θέμα της υγειονομικής και ιατρικής περίθαλψης) η Καλαμωτή προβάλλεται (δικαίως) ως το απόλυτο success story. Ένα παράδειγμα προς μίμηση για το πώς από τα χαλάσματα και τα ερείπια μπορεί να φυτρώσει η ελπίδα. Για ένα αύριο που μας χωρά όλους. Και αν κάποιος διατηρεί ακόμη επιφυλάξεις, η Χίος είναι αρκετά κοντά για να το διαπιστώσει αυτό το καλοκαίρι…