Η ύψιστη «Τραγουδίστρια της Νίκης» Σοφία Βέμπο που χαρακτηρίστηκε έτσι λόγω των εθνικών τραγουδιών που ερμήνευε κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940.
H κορυφαία Ελληνίδα ερμηνεύτρια και ηθοποιός Σοφία Βέμπο έμεινε στην ιστορία ως η «Τραγουδίστρια της Νίκης» εξαιτίας των εθνικών τραγουδιών που ερμήνευσε με μοναδικό τρόπο κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η καλλιτεχνική της πορεία εκτείνεται από τον Μεσοπόλεμο έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και τη δεκαετία του ’50.
Σοφία Βέμπο: Η καταγωγή, το πραγματικό όνομα και η έναρξη μιας σπουδαίας καριέρας
Το πραγματικό της όνομα ήταν «Σοφία Μπέμπου», όμως η ίδια επέλεξε να υιοθετήσει το επίθετο «Βέμπο» κάνοντας και τις απαραίτητες νόμιμες διαδικασίες επειδή έτσι είχε συνηθίσει να προφέρει το όνομά της το κοινό.
Γεννήθηκε στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης στις 10 Φεβρουαρίου του 1910, ήταν το πρώτο παιδί του καπνεργάτη Θανάση Μπέμπου. Ο τελευταίος είχε μεν καταγωγή από τη Λάρισα αλλά λόγω δουλειάς βρέθηκε στην Καλλίπολη. Αλλά και το 1912 η οικογένεια Μπέμπου εγκαταστάθηκε στη Κωνσταντινούπολη, όπου γεννήθηκε ο μεγάλος της αδελφός και η αδελφή της.
Το 1914, με την υπογραφή της ελληνοτουρκικής συμφωνίας Ανταλλαγής που συνομολόγησε η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, η οικογένειά της εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Βόλο.
Στο Βόλο η Σοφία –που την φώναζαν Έφη χαϊδευτικά– άρχισε να δουλεύει ταμίας σε κατάστημα. Παράλληλα της άρεσε η μουσική και αγοράζοντας μία κιθάρα άρχισε να εξασκείται σ’ αυτή.
Η καριέρα της ως τραγουδίστρια ξεκίνησε τυχαία, το 1933, στη Θεσσαλονίκη, με έναν ιμπρεσάριο που αποδείχθηκε στην πορεία, πράκτορας των Γερμανών και μετά κατέβηκε στην Αθήνα.
Σοφία Βέμπο: Τα σατυρικά τραγούδια, η Αίγυπτος και το συμβόλαιο που την αποθέωσε
Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 στις 10.00 ώρα που θα συνέχιζε το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του Ζαππείου με αναμετάδοση τραγουδιών της Σ. Βέμπο, ο εκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος διακόπτει τη ροή του προγράμματος και προβαίνει στην ιστορική εκείνη ανακοίνωση της επίθεσης των ιταλικών δυνάμεων κατά της Ελλάδας και την άμυνα των ημετέρων. Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος είχε αρχίσει.
Η Βέμπο τραγουδά σατιρικά και πολεμικά τραγούδια και γίνεται η εθνική φωνή που εμψυχώνει τους Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο και συγκλονίζει το πανελλήνιο. Την ίδια εποχή, σε μία συμβολική πράξη, προσφέρει στο Ελληνικό Ναυτικό 2.000 χρυσές λίρες. Με την είσοδο των ναζιστικών στρατευμάτων στην Αθήνα φυγαδεύεται μεταμφιεσμένη σε καλόγρια στη Μέση Ανατολή, όπου συνεχίζει να τραγουδά για τα εκεί ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα.
Ήδη ήταν εξαιρετικά δημοφιλής μεταξύ των Ελλήνων της Αιγύπτου οπότε η πρόταση για μια ελληνο-αιγυπτιακή παραγωγή ήταν απολύτως φυσιολογική. Όχι όμως το είδος αφού πρόκειται για δραματική ταινία. Το φιλμ μέχρι και πριν από μια 10ετία εθεωρείτο χαμένο και φυσικά η θέαση του έχει πρωτίστως ιστορική αξία.
Από την άλλη στη χώρα μας, η Βέμπο, κάνει συμβόλαιο με τη δισκογραφική που της παραχωρεί το πρωτοφανές ποσοστό του 10% των κερδών από την πώληση του κάθε δίσκου της. Έχει απίστευτες επιτυχίες όπως το «Κάποιο μυστικό», «Άσε τον παλιόκοσμο να λέει» «Κλαις», ενώ στην επιθεώρηση Βιολέτα στο θέατρο Σαμαρτζή, τραγούδησε ίσως το πιο διαχρονικό τραγούδι στην χώρα μας. Ναι το «Πόσο λυπάμαι» είναι 83 ετών και συνεχίζει ακάθεκτο. Και δικαίως.
Σοφία Βέμπο: Η Ζέχρα και ο μεγάλος έρωτας της ζωής της
Ένα από τα τραγούδια που χαράχτηκαν ανεξίτηλα στο έπος του ‘40 και τραγουδιέται μέχρι σήμερα στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου είναι το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» σε στίχους του Μίμη Τραϊφόρου και η μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ. Ήταν το πρώτο τραγούδι του έπους του ’40, εκείνο που εκτόξευσε την καριέρα της Βέμπο.
Το τραγούδι είναι στην ουσία η «Ζεχρά» του 1938 (στίχοι Αιμίλιου Σαββίδη, μουσική Μιχάλη Σουγιούλ, πρώτη εκτέλεση Σοφία Βέμπο), στο οποίο άλλαξε τους στίχους ο Τραϊφόρος το 1940 και έγινε το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά». Έλα όμως που η ιστορία θέλησε μια άλλη επιτυχία εκείνης της χρονιάς, τη «Ζεχρά» όχι μόνο να περάσει στην ιστορία του τόπου αλλά και να αλλάξει όλη η ζωή της Βέμπο.
Το ελληνικό θέατρο και τραγούδι τάσσεται υπέρ των Ελλήνων πολεμιστών και ο καθένας προσφέρει όπως μπορεί. Ο Μίμης Τραϊφόρος αλλάζει τους στίχους της «Ζεχρά» –που υπέγραφε ο Κωνσταντινουπολίτης Αιμίλιος Σαββίδης– και γίνονται «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά»
Λέγεται ότι στους τελευταίους στίχους του διάσημου κομματιού ο Μίμης Τραϊφόρος είχε γράψει: «Αν δεν ρθήτε νικηταί, να μην έρθετε ποτέ». Ο στίχος αυτός φάνηκε σκληρός στην Βέμπο και έπεισε τον Τραϊφόρο να αλλάξει τους στίχους μετατρέποντάς τους σε: «Με της νίκης τα κλαδιά, σας προσμένουμε παιδιά».
Όμως δεν ήταν η μόνη αλλαγή που έφερε στην ζωή της η «αλλαγμένη» Ζεχρά.
Η γνωριμία, ο έρωτας, η σχέση και ο γάμος με τον Μίμη Τραϊφόρο ήταν ένα κεφάλαιο όχι απλά μυθιστορηματικό. Περιείχε τα πάντα. Από πόλεμο της οικογένειας της, μέχρι και ζήλια. Αλλά πολύ ζήλια. Η Σπεράντζα Βρανά στο αυτοβιογραφικό Τολμώ είχε γράψει για τον ξυλοδαρμό της από τη Βέμπο επειδή η τελευταία πίστευε ότι είχε σχέση με τον Τραϊφόρο. Ούτε η Ζωζώ Σαπουντζάκη γλίτωσε τη σύγκρουση με τη Βέμπο λόγω ζήλιας της, αλλά εδώ τουλάχιστον ήταν αναίμακτα τα πράγματα.
Το «Παιδιά της Ελλάδος Παιδιά» υπήρξε η αφετηρία του μεγάλου έρωτα της Σοφίας Βέμπο και του Μίμη Τραϊφόρου, ο οποίος τη λάτρεψε μέχρι τον θάνατό της.
Και οι ιστορίες ζήλιας δεν τελειώνουν εδώ. Κάποια φορά, άφησε την ορχήστρα να παίζει την εισαγωγή της «Ταμπακέρας», μπήκε στα παρασκήνια και έσπασε στο ξύλο μια μπαλαρινούλα που υποψιαζόταν πως τα είχε με τον «Μίμη της». Μια άλλη φορά, κατέβηκε από τη σκηνή –σε ένα γεμάτο θέατρο!– και επιτέθηκε σε μια κοπέλα που είχε δει στο βάθος, ότι την φλέρταρε ο Τραϊφόρος και άλλη μια κρύφτηκε μέσα σε ένα καμαρίνι και περίμενε το «παράνομο» ζευγάρι. Όταν τελικά εμφανίστηκε, έπεσε, λένε, άγριο ξύλο.
Λέγεται ακόμα, σαν ανέκδοτο πως κάποια στιγμή, σε κάποιο τραπέζι στην Κωνσταντινούπολη ο Έλληνας πρόξενος της είπε: «Δεν ξέρω τι λες Σοφία για τον Τραϊφόρο, αλλά για να τον κρατάς τόσα χρόνια πρέπει να διαθέτει μεγάλα προσόντα».
«Α, μπα, φήμες αγαπητέ μου, φήμες… Μεγάλα προσόντα… Σιγά… Ρωτήστε και την κοπέλα που τα γνωρίζει πολύ καλά», απάντησε η Σοφία δείχνοντας μια νεαρή τραγουδίστρια που καθόταν στο τραπέζι.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Σοφία Βέμπο
Η καριέρα της συνεχίζεται και στα 60s αρχίζει σιγά-σιγά να ελαττώνει τις εμφανίσεις της. Και ναι, έλαβε μέρος στις Ολυμπιάδες της χούντας, τραγουδώντας τα πατριωτικά άσματα του Έπους του ΄40. Και δεν ήταν η μόνη.
Τη βραδιά του Πολυτεχνείου η Σοφία Βέμπο βρισκόταν στο διαμέρισμά της επί της οδού Στουρνάρα και παρακολουθούσε τα τανκς από το μπαλκόνι της να εισβάλλουν στο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Λίγο αργότερα κατέβηκε στην είσοδο της πολυκατοικίας της, άνοιξε την πόρτα και έβαλε μέσα, στο σπίτι της, όσους «τυχερούς» φοιτητές έβλεπε να περνάνε αλαφιασμένοι από μπροστά της. Η κίνηση της αυτή μαθεύτηκε, διαδόθηκε αμέσως και έτσι η Ασφάλεια χτύπησε το κουδούνι της. Η ίδια αρνήθηκε ότι συμβαίνει κάτι και οι ασφαλίτες αποχώρησαν. Ποιος θα τολμούσε, άλλωστε, να πειράξει την «Τραγουδίστρια της Νίκης»;
Διόλου τυχαίο που ξαναεμφανίστηκε πρώτη στις εκδηλώσεις για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στο Καλλιμάρμαρο, παραφράζοντας και αφιερώνοντας το πιο δημοφιλές τραγούδι της στους νεαρούς αγωνιστές του Πολυτεχνείου: Παιδιά της Ελλάδος παιδιά/ και τα τανκς γονατίσαν/ κείνη τη βραδιά…
Έφυγε από τη ζωή στις 11 Μαρτίου του ’78 , από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Μίμης Τραϊφόρος, έφυγε 20 χρόνια ακριβώς μετά, τον Μάρτιο του 1998. Η οικογένεια της Βέμπο, δεν επέτρεψε να ταφεί μαζί της…