Μια σπουδαία πράξη αγάπης από ένα ζευγάρι που έγιναν πρόσφατα ανάδοχοι γονείς και εξηγούν την διαδικασία, τις σκέψεις που είχαν, τις ανησυχίες αλλά και το πώς έφτασαν στην αναδοχή
Τα πρώτα λόγια της μητέρας
«Όταν πήρα το μωρό στην αγκαλιά μου για πρώτη φορά, είδα το παιδί μου, ήταν σαν να βγήκε από τα σπλάχνα μου».
Με αυτά τα λόγια η Ειρήνη, μία ανάδοχη μητέρα, περιγράφει το συναίσθημα που βίωσε όταν αγκάλιασε και μύρισε για πρώτη φορά το μωράκι της, που το παρέλαβε από την αίθουσα ενός νοσοκομείου στο καλαθάκι του. Ο Χρήστος, ο σύζυγος και ανάδοχος πατέρας της μικρής, την κοιτάει γλυκά και προσθέτει ότι «ήταν ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια».
Η μπέμπα, που διανύει τον έκτο μήνα της ζωής της, βρίσκεται στην αγκαλιά των γονιών της από 40 ημερών. Έφτασε στο νέο της σπίτι με κατεπείγουσα αναδοχή, απευθείας από το νοσοκομείο. «Εμείς πήραμε τη μικρή με εισαγγελική εντολή, απευθείας από το νοσοκομείο. Η μικρή μας είχε εγκαταλειφθεί από τη βιολογική της μητέρα και θα πήγαινε σε ίδρυμα αν δεν ήταν σήμερα μαζί μας».
Σε αυτήν την περίπτωση η κοινωνική υπηρεσία του νοσοκομείου και η εισαγγελέας έρχονται σε επαφή με την κοινωνική λειτουργό που παρακολουθεί το κάθε ζευγάρι και βλέπουν ποιοι πληρούν τις προϋποθέσεις με βάση τα στοιχεία της πλατφόρμας.
«Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ εκείνο το τηλεφώνημα που μας ενημέρωσε ότι υπάρχει ένα μωράκι που είναι διαθέσιμο για αναδοχή», αναφέρει ο Χρήστος. «Είχαμε μόλις φτάσει σε ένα όμορφο νησί του Ιονίου για τις καλοκαιρινές μας διακοπές. Τότε χτύπησε το τηλέφωνο και μας είπαν πως ένα μωράκι μας περίμενε. Ήταν εκπληκτικό το συναίσθημα», προσθέτει.
«Ως ζευγάρι περάσαμε πολλά. Οι πίκρες και οι απογοητεύσεις, οι αποτυχημένες προσπάθειες και εξωσωματικές μάς στενοχώρησαν και μας έκαναν πολλές φορές να πούμε ότι τα παρατάμε. Όμως η αλήθεια είναι πως μέσα μας η επιθυμία μας δεν ήταν μόνο να κάνουμε ένα βιολογικό παιδί αλλά να γίνουμε γονείς, να μεγαλώσουμε ένα παιδί και αυτό μας οδήγησε να αναζητήσουμε και άλλες διεξόδους», προσθέτουν.
Τα… διαδικαστικά
Πριν όμως φτάσουν σε αυτό το σημείο το ζευγάρι περιγράφει στη Voria.gr τις διαδικασίες που προηγήθηκαν μέχρι να έρθει στην αγκαλιά τους το μωράκι. «Δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα να αποφασίσεις να γίνεις ανάδοχος», τονίζουν.
«Πριν πάρουμε την απόφαση δεν είχαμε σχεδόν καμία ενημέρωση. Πλέον δίνεται πολύ μεγαλύτερη βάση στις αναδοχές και άρα η πληροφόρηση γίνεται πιο επισταμένα. Εμείς δεν είχαμε ιδέα. Πιστεύαμε πως η αναδοχή είναι μόνο βραχυχρόνια, ότι μετά από λίγο καιρό το παιδί μπορεί να χρειαζόταν να επιστραφεί στη βιολογική του οικογένεια», αναφέρουν ενώ προσθέτουν ότι επίσης, είχαν την εικόνα ότι μόνο ζευγάρια με παιδιά μπορούσαν να γίνουν ανάδοχοι γονείς. «Ίσως τον τελευταίο καιρό υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και η ενημέρωση αρχίζει και είναι πολύ πιο άμεση».
Στην περίπτωση του Χρήστου και της Ειρήνης, το ζευγάρι έχει στα χέρια του μία εντολή εισαγγελέα που του δίνει προσωρινά την επιμέλεια του μωρού μέχρι να γίνει το δικαστήριο, όπου και αποφασίζεται αν θα δοθεί οριστικά η επιμέλεια του παιδιού στο ζευγάρι. Τα μωράκια που πηγαίνουν σε ανάδοχη οικογένεια απευθείας από το νοσοκομείο δεν έχουν καθεστώς αναδοχής, βραχυχρόνιας ή μακροχρόνιας. Για αυτό γίνεται και το δικαστήριο έπειτα.
Το δικαστήριο γίνεται μόνο στις περιπτώσεις των κατεπείγουσων αναδοχών.
Στην περίπτωση που γίνεται αναδοχή από ίδρυμα τότε δεν γίνεται δικαστήριο αλλά υπογράφεται ένα συμβόλαιο μεταξύ των αναδόχων γονέων και του ιδρύματος σχετικά με τις υποχρεώσεις που έχει ο ανάδοχος γονέας, όπως να φέρνει σε επαφή το ανάδοχο παιδί με τη βιολογική οικογένεια
Τα στάδια
Από τη στιγμή που κάποιοι γονείς επιλέγουν να γίνουν ανάδοχοι υποβάλουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην πλατφόρμα anynet.gr και μετά ξεκινάει η κοινωνική έρευνα από μία κοινωνική λειτουργό που ορίζεται ανά ζευγάρι ανάλογα με την περιφέρεια που αυτό μένει. Στο στάδιο της κοινωνικής έρευνας επιλέγονται τα χαρακτηριστικά που επιθυμεί ο ανάδοχος γονέας με τη μορφή ερωτηματολογίου. Τα χαρακτηριστικά αυτά αφορούν το φύλο του παιδιού, την ηλικία, το χρώμα, αν επιθυμείς να γίνεις ανάδοχος σε ένα παιδί ΑμεΑ αλλά και το βασικό του αν ζητείς βραχυχρόνια ή μακροχρόνια αναδοχή. «Εμείς δηλώσαμε μόνο μακροχρόνια αναδοχή και η επιθυμητή ηλικία να είναι 0-2», εξηγούν.
Είναι σημαντικό οι υποψήφιοι ανάδοχοι να είναι ειλικρινείς με χαρακτηριστικά τα οποία επιλέγουν στο ερωτηματολόγιο καθώς έτσι θα μπορούν να δεχτούν το παιδί και να το αγαπήσουν με την κάθε έννοια. «Όταν μας έδωσαν το ερωτηματολόγιο το θεωρήσαμε αστείο καθώς θέλαμε ένα παιδί. Δεν μας ένοιαζε πώς θα είναι. Είναι όμως πολύ σημαντικό να είσαι ειλικρινής όταν συμπληρώνεις τα χαρτιά. Η ίδια η κοινωνική λειτουργός μάς εξήγησε τη σημασία να είσαι ειλικρινής στα θέλω σου στο στάδιο αυτό».
Στην ίδια πλατφόρμα οι δομές φιλοξενίας ανηλίκων υποχρεούνται να ενσωματώσουν τα στοιχεία των παιδιών που φιλοξενούν καθώς και εάν αυτά είναι διαθέσιμα για αναδοχή ή για υιοθεσία.
Εκτός των δικαιολογητικών, οι γονείς οφείλουν να περάσουν έλεγχο από γιατρούς αλλά και ψυχιάτρους μόνο, όμως από δημόσιες δομές. Πρόκειται για μία σχετικά χρονοβόρα διαδικασία, ανάλογα με το πότε υπάρχει διαθέσιμο ραντεβού καθώς δεν επιτρέπεται οι υποψήφιοι ανάδοχοι να επισκεπτούν ιδιώτη γιατρό.
Αφότου ολοκληρωθεί η κοινωνική έρευνα, οι υποψήφιοι ανάδοχοι ξεκινούν την παρακολούθηση ειδικών σεμιναρίων. «Τα σεμινάρια αυτά θα έπρεπε να τα παρακολουθούν όλοι, οποιοσδήποτε υποψήφιος γονέας, όχι μόνο οι ανάδοχοι ή οι θετοί γονείς. Κυρίως τα μαθήματα επικεντρώνονται στη διαχείριση κρίσεων, που κάθε γονέας καλείται να αντιμετωπίσει», συμφωνούν και οι δύο. «Το ενδιαφέρον είναι ότι το σεμινάριο παρακολουθούν παράλληλα και άλλα ζευγάρια, οπότε και έχεις την ευκαιρία να μοιραστείς εμπειρίες και ανησυχίες, που είναι πολλές και διάφορες στο κομβικό αυτό στάδιο».
«Υπήρχαν ζευγάρια που προσπαθούσαν χρόνια και άλλα που είχαν ήδη παιδιά και ήθελαν απλώς να μεγαλώσουν ακόμα ένα παιδί, να του δώσουν μία ευκαιρία. Είναι καταπληκτικό αυτό το συναίσθημα που βιώνεις, δεν νιώθεις μόνος», αναφέρει η Ειρήνη και ο Χρήστος.
Όταν ολοκληρωθεί η εκπαίδευση, οι γονείς μπαίνουν στο Εθνικό Μητρώο Αναδοχών, όπου και ξεκινάνε τα ματσαρίσματα.
«Πριν μπούμε στην πλατφόρμα χρειαστήκαμε περίπου έξι μήνες και το μωράκι μας ήρθε στο σπίτι τέσσερις μήνες αφότου ενταχθήκαμε στο Εθνικό Μητρώο Αναδοχών. Αυτό έχει να κάνει αρκετά και με το τι ζητάς αλλά κυρίως με το πόσο τυχερός είσαι. Ένα μεγάλο μειονέκτημα της πλατφόρμας είναι ότι δεν λαμβάνει υπόψιν της το ερωτηματολόγιο, παρά μόνο για την ηλικία και το φύλο. Ένα ζήτημα που αντιμετωπίσαμε εμείς και χρειάστηκε να ακυρώσουμε πάνω από 10 αναδοχές ήταν ότι ήταν βραχυχρόνιες ενώ εμείς θέλαμε μακροχρόνιες», αναφέρει η Ειρήνη.
Αναφερόμενη στο πρόβλημα αυτό, το ζευγάρι χαρακτηρίζει τρομερά ψυχοφθόρα τη διαδικασία μίας βραχυχρόνιας αναδοχής. «Εμείς ξέραμε ότι θέλουμε ένα παιδάκι για μακροχρόνια αναδοχή που θα θέλαμε να καταλήξει σε υιοθεσία. Όμως, η πλατφόρμα δεν λαμβάνει υπόψιν αυτό το κριτήριο με αποτέλεσμα 15 αναδοχές να χρεωθούν πως τις ακυρώσαμε», τόνισε. «Στην περίπτωση μας είχαμε ματσαριστεί και με ένα παιδί στην Πάτρα, το οποίο ήταν εν τέλει για βραχυχρόνια αναδοχή. Μπορεί το παιδί να δόθηκε γιατί είχαν οικονομικά προβλήματα οι γονείς, όμως εμείς γνωρίζαμε ότι δεν θέλαμε να βιώσουμε το συναίσθημα».
Ακόμα ένα ζήτημα που προκύπτει είναι πως όσα παιδιά περνάνε σε ανάδοχη οικογένεια και δεν έχουν βαφτιστεί, οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να το βαφτίσουν.
H φιλοσοφία της αναδοχής είναι η φιλοξενία ενός παιδιού για ορισμένο διάστημα και η επανένταξη του στη βιολογική οικογένεια όταν και αν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Όμως υπάρχουν και αναδοχές (μακροχρόνιες) όπου η επανένταξη στη βιολογική οικογένεια είναι αδύνατη. Σε αυτή την περίπτωση, εάν η ανάδοχη οικογένεια επιθυμεί, μπορεί να υιοθετήσει το παιδί.
Ποια είναι όμως τα κριτήρια
Αναφορικά με τα κριτήρια για να μπορεί να γίνει κάποιος ανάδοχος, πρώτο και πιο σημαντικό είναι το προφίλ των αναδόχων, η προσωπικότητα τους και πόσο συγκροτημένοι είναι έτσι ώστε να παρέχουν στο παιδί μια συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα. Έπειτα ακολουθεί το ευρύτερο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον και πόσο υποστηρικτικό είναι αυτό και μετά έρχονται οι δουλειές και το σπίτι. Είναι σημαντικό ένας ανάδοχος να μπορεί να παρέχει μία στέγη στο παιδί αλλά και ένα σταθερό περιβάλλον. «Στην έκθεση της κοινωνικής λειτουργού περιγράφεται επακριβώς το σπίτι: πόσα δωμάτια έχει, αν είναι καθαρό, αν η πολυκατοικία είναι νέα ή παλιά, αν έχει το μωρό δικό του δωμάτιο και εξοπλισμό και όλα αυτά συντελούν στην τελική απόφαση», τονίζει η Ειρήνη.
«Στην έκθεση της κοινωνικής λειτουργού που μας παρακολουθεί κομβικής σημασίας ήταν και σχέσεις που είχαμε με τους γονείς και τον περίγυρό μας». «Πλέον η ίδια μας επισκέπτεται μία φορά τον μήνα για να δει πώς κυλάει η ζωή μας με το μωρό αλλά κάνει εκθέσεις πώς μεγαλώνει το παιδί». «Η κοινωνική μας λειτουργός ήταν πολύ εξυπηρετική. Πιστεύω ότι αν δεν είχαμε τη συγκεκριμένη μπορεί να μην είχαμε το μωράκι μας. Δεν συμβαίνει πάντα αυτό, μερικές δεν στηρίζουν τόσο τον θεσμό της αναδοχής. Βιώσαμε περίπτωση που οι ίδιοι οι κοινωνικοί λειτουργοί ενός ιδρύματος μπλοκάρουν τις αναδοχές για να μην φύγουν τα παιδιά. Κάποια στιγμή είχαμε απογοητευτεί. Μας βοήθησε πάρα πολύ».
Οι ίδιοι αναμένουν με ανησυχία το δικαστήριο για την επιμέλεια προκειμένου να κατευνάσουν λίγο το συναίσθημα της αναμονής. «Το ζήτημα με το να μείνει το παιδί σε μία μόνιμη ανάδοχη κατάσταση δημιουργεί νομικά προβλήματα, με το επίθετο, με την εκπροσώπηση του παιδιού, με το ποιος θα το πάρει από το σχολείο. Αν έχεις το χαρτί της αναδοχής κάποια λύνονται αλλά παραμένουν κάποια άλλα», αναφέρουν.
Μετά από όλες αυτές τις καταστάσεις το ζευγάρι μεγαλώνει ευτυχισμένα το μωράκι του. «Οι περισσότεροι μάς λένε ότι κάνουμε κάτι πολύ σημαντικό. Για εμάς δεν είναι έτσι, είναι κάτι πολύ φυσικό όλο αυτό. Αυτό που θέλαμε είναι να δώσουμε μία ευκαιρία σε ένα παιδί για να μην μεγαλώσει σε ένα ίδρυμα και να του δώσουμε όση αγάπη μπορούμε».
