Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση έχουμε αναμμένο στο εικονοστάσι του σπιτιού μας ένα καντήλι ως θυσία σεβασμού και τιμής προς τον Θεό, την Παναγία και τους Αγίους.
Η συνήθεια αυτή φωτίζει τις ψυχές μας, αλλά διατηρεί και τον βαθύ χριστιανικό συμβολισμό της. Τι συμβολίζει λοιπόν το καντήλι και γιατί πρέπει να είναι πάντα αναμμένο; Και ποια είναι η ευχή που πρέπει να συνοδεύει το άναμμά του;
Ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης γράφει ότι το λάδι που καίει στα καντήλια μας «τον του Θεού υπεμφαίνει έλαιον». Το έλεος του Θεού που φανερώθηκε όταν η περιστερά του Νώε επέστρεψε στην Κιβωτό για να σημάνει την παύση του κατακλυσμού έχοντας στο ράμφος της κλάδο ελαίας. Ή όταν ο Ιησούς, καθώς προσευχόταν εκτενώς, πότιζε με τους θρόμβους του ιδρώτος του την ελιά, κάτω από τα κλαδιά της οποίας γονάτισε τη μαρτυρική εκείνη νύχτα στο Όρος των Ελαιών.
Το λάδι λοιπόν συμβολίζει το άπειρο έλεος του Θεού, αλλά και τα καντήλια συμβολίζουν την Εκκλησία που είναι μεταδοτική Θείου ελέους και φωτιστική. Και όπως ο Κύριος προσευχήθηκε στον κήπο των Ελαιών, έτσι και ο ναός με τα καντήλια, αλλά και το εικονοστάσι μας, μετατρέπεται σε νέο κήπο και ελέους (λαδιού) και ελέους θεϊκού.
Γιατί πρέπει να κρατάμε το καντήλι μας αναμμένο μπροστά στις άγιες εικόνες;
1ον: Γιατί η πίστη μας είναι φως. «Εγώ ειμί το φως του κόσμου», είπε ο Κύριος. Το φως της κανδήλας λοιπόν μας θυμίζει το φως με το οποίο ο Χριστός καταυγάζει τις ψυχές μας.
2ον: Για να μας θυμίζει ότι η ζωή μας πρέπει να είναι φωτεινή σαν των αγίων. Εμείς οι χριστιανοί είμαστε «τέκνα φωτός», κατά τον Απόστολο Παύλο.
3ον: Για να ελέγχει τα σκοτεινά μας έργα, τις κακές μας ενθυμήσεις και επιθυμίες. Για να λάμψει «το φως ημών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν ημών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα ημών τον εν τοις ουρανοίς».
4ον: Είναι μια μικρή δική μας θυσία, σημείο και δείγμα της ευγνωμοσύνης και της αγάπης που οφείλουμε στον Θεό για τη μεγάλη θυσία που έκανε για μας. Με αυτήν την προσφορά και με την προσευχή μας τον ευχαριστούμε για τη ζωή, για τη σωτηρία και για όλα όσα μας χαρίζει η άπειρη αγάπη του.
5ον: Για να είναι φόβητρο στις δυνάμεις του σκότους, που μας επιτίθενται με ιδιαίτερη πονηρία πριν και κατά την ώρα της προσευχής και θέλουν να απομακρύνουν τη σκέψη μας από τον Θεό. Οι δαίμονες αγαπούν το σκοτάδι και τρέμουν το φως – και του Χριστού αλλά και εκείνων που αγαπούν τον Χριστό.
6ον: Για να μας παρακινεί σε αυτοθυσία. Όπως δηλαδή με το λάδι καίγεται στο καντήλι το φυτίλι, έτσι και το δικό μας θέλημα να καίγεται με τη φλόγα της αγάπης για τον Χριστό και να υποτάσσεται πάντοτε στο θέλημα του Θεού.
7ον: Για να μάθουμε ότι, όπως δεν ανάβει το καντήλι χωρίς τα δικά μας χέρια, έτσι και το εσωτερικό καντήλι της καρδιάς μας δεν ανάβει χωρίς τα χέρια του Θεού.
Η Προσευχή κατά το άναμμα του καντηλιού:
Ούτω λαμψάτω το φως ημών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν ημών τα καλά έργα και δοξάσωσιν τον Πατέρα ημών τον εν τοις ουρανοίς.
