Αν έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι τα ανδρικά και τα γυναικεία πουκάμισα δεν κουμπώνουν από την ίδια πλευρά, ίσως να νομίσατε ότι πρόκειται για κάτι τυχαίο.
Στην πραγματικότητα, μόνο τυχαίο δεν είναι. Αυτή η μικρή λεπτομέρεια κρύβει μια συναρπαστική ιστορία που φτάνει αιώνες πίσω – σε μια εποχή που η ένδυση δεν ήταν απλώς μόδα, αλλά σήμα κατατεθέν πλούτου, κοινωνικής θέσης και πρακτικότητας.
Τα κουμπιά ως μεσαιωνικό σύμβολο κύρους
Στον 13ο αιώνα, τα κουμπιά δεν ήταν καθημερινά αντικείμενα. Πολύ πριν από το φτηνό πλαστικό και τη μαζική παραγωγή, τα κουμπιά ήταν πολυτελή αντικείμενα, φτιαγμένα από πολύτιμα μέταλλα, γυαλισμένα κοχύλια ή ακόμη και διακοσμημένα με μαργαριτάρια. Η χρήση τους ήταν προνόμιο των πλουσίων, και η ίδια η τοποθέτησή τους είχε συχνά νόημα.
Γιατί τα γυναικεία ρούχα κουμπώνουν αριστερά
Για τις γυναίκες υψηλής κοινωνικής τάξης, το ντύσιμο ήταν μια περίπλοκη τελετουργία. Πολυεπίπεδα φορέματα, σφιχτά κορδόνια και περίτεχνες λεπτομέρειες σήμαιναν ότι σπάνια ντύνονταν μόνες τους. Συνήθως τις βοηθούσαν καμαριέρες και συνοδοί, οι οποίες ήταν δεξιόχειρες.
Για να διευκολυνθεί η διαδικασία, οι ράφτες τοποθετούσαν τα κουμπιά στην αριστερή πλευρά. Έτσι, κοιτώντας κατά πρόσωπο την κυρία τους, οι υπηρέτριες μπορούσαν να κουμπώσουν το φόρεμα εύκολα και γρήγορα. Με τον καιρό, τα κουμπιά στα αριστερά έγιναν ένα κρυφό σημάδι προνομίου: η γυναίκα που τα φορούσε ήταν αρκετά πλούσια ώστε να έχει βοήθεια στο ντύσιμο.
Γιατί τα ανδρικά ρούχα κουμπώνουν δεξιά
Για τους άνδρες, η εξήγηση ήταν πιο πρακτική. Πολλοί κουβαλούσαν όπλα, συνήθως ένα σπαθί κρεμασμένο στο αριστερό τους ισχίο για εύκολη πρόσβαση με το δεξί χέρι. Ρούχα που κουμπώνουν δεξιά τους επέτρεπαν να κρατούν το σπαθί ελεύθερο, ενώ ρύθμιζαν το πανωφόρι τους με το άλλο χέρι.
Εξίσου σημαντικό: οι άνδρες συνήθως ντύνονταν μόνοι τους. Η τοποθέτηση των κουμπιών στη δεξιά πλευρά ταίριαζε στην πλειοψηφία που ήταν δεξιόχειρες.
Μια παράδοση που επιβίωσε στους αιώνες
Φτάνοντας στο σήμερα: τα σπαθιά είναι πια μουσειακά αντικείμενα και οι προσωπικές καμαριέρες σπάνιες. Θα περίμενε κανείς η διάκριση να έχει εξαφανιστεί – ωστόσο ο κανόνας παραμένει. Πολλοί οίκοι μόδας συνεχίζουν την παράδοση είτε ως φόρο τιμής στην ιστορία είτε απλώς ως έναν τρόπο διάκρισης μεταξύ ανδρικών και γυναικείων σειρών στα καταστήματα.
Περισσότερο από μια σχεδιαστική λεπτομέρεια
Στην εποχή της unisex μόδας, ο παλιός κανόνας σιγά σιγά χάνεται, αλλά για πολλούς σχεδιαστές και λάτρεις της μόδας, η τοποθέτηση των κουμπιών παραμένει σύμβολο ταυτότητας και κληρονομιάς. Κάθε φορά που κουμπώνετε ένα πουκάμισο, συμμετέχετε σε ένα τελετουργικό που ξεκίνησε πριν από εκατοντάδες χρόνια, κουβαλώντας μαζί του ηχώ από κοινωνικά έθιμα που έχουν χαθεί αλλά παραμένουν ραμμένα στην καθημερινότητά μας.
