Αύριο το εορτολόγιο περιλαμβάνει όσους φέρουν τα ονόματα Ερμόλαος, Ερμολία, Λία, Παρασκευάς, Πάρης, Πάρις, Παρασκευή, Εύη, Εβίτα, Βούλα, Βιβή, Βέτη, Βέττη, Παρασκευούλα, Πάρις, Βίβιαν, Έρση, Ωραιοζήλη, Ωραιοζηλία, Ζήλια, Ζήλη, Ζέλια.
Αγία Παρασκευή η Οσιομάρτυς
Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου (138 – 160 μ.Χ.). Ήταν κόρη των ευσεβών Χριστιανών, Αγάθωνα και Πολιτείας, οι οποίοι φρόντισαν για την χριστιανική αγωγή της, όπως είχαν υποσχεθεί στο Θεό στην περίπτωση που θα τους έδινε ένα παιδί. Επειδή το παιδί γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή έλαβε αυτό το όνομα.
Μετά το θάνατο των γονέων της, η Παρασκευή μοίρασε όλη την περιουσία της στους φτωχούς και ανέπτυξε ιεραποστολική δραστηριότητα στην Ρώμη και στα περίχωρα της πόλης, κηρύσσοντας το λόγο του Χριστού. Η δράση της προκάλεσε τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Αντωνίνο, ο οποίος την συνέλαβε και της υποσχέθηκε υλικά αγαθά στην περίπτωση που θα θυσίαζε στα είδωλα. Βλέποντας όμως πως η Αγία παρέμενε σταθερή στην πίστη της, την υπέβαλε στο βασανιστήριο της πυρακτωμένης περικεφαλαίας, το οποίο υπέμεινε με καρτερικότητα.
Τότε ο Αντωνίνος διέταξε και την έβαλαν σε ένα λέβητα με καυτό λάδι και πίσσα. Επειδή όμως είδε την Αγία άθικτη, πλησίασε το πρόσωπο του στον λέβητα – καθώς δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς η αγία είχε μείνει ανέπαφη – για να δοκιμάσει αν πράγματι είναι καυτό, και αμέσως τυφλώθηκε. Η Αγία με προσευχή έδωσε στον Αντωνίνο το φως του, με αποτέλεσμα να πιστέψει στο Χριστό ή κατ’ άλλους να σταματήσει τους διωγμούς εναντίον τους. Ελευθέρωσε πάντως την Αγία Παρασκευή, η οποία συνέχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο σε άλλα μέρη, μέχρι που έφτασε στην Ελλάδα.
Στα Τέμπη ένας ειδωλολάτρης άρχοντας την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια, τα οποία υπέμεινε καρτερικά, για να τελειωθεί με δια αποκεφαλισμού θάνατο.
Η Αγία Παρασκευή ή Παρασκευή Αθληφόρος ή Παρασκευή Μεγαλομάρτυς είναι Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία τιμάται και από τους Ρωμαιοκαθολικούς και θεωρείται προστάτιδα των ματιών. Έζησε στη Ρώμη κατά το 2ο αιώνα και υπέστη μαρτυρικό θάνατο επί ημερών του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου.[2]
Ο βίος της
Νεανική ηλικία
Γεννήθηκε σε προάστιο της Ρώμης επί αυτοκρατορίας του Αδριανού (βασιλεία 117-138 μ.Χ.). Γονείς της ήταν ο Αγαθόνικος και η Πολιτεία, που ήταν χριστιανοί και οικονομικά εύποροι. Ήταν μοναχοπαίδι. Το όνομά της, της αποδόθηκε λόγω της ημέρας Παρασκευής, κατά την οποία γεννήθηκε. Η ανατροφή της από μικρή ηλικία έγινε βάσει χριστιανικών αρχών[2][3].
Ενηλικίωση και δράση
Σε ηλικία 20 ετών έμεινε ορφανή και από τους δυο γονείς, γεγονός που την κατέστησε κληρονόμο σημαντικής περιουσίας, την οποία και εκποίησε, διαθέτοντας τα χρήματα σε φτωχούς και ασθενείς. Ασχολήθηκε εντατικά με την ιεραποστολή στη Ρώμη και την ευρύτερη περιοχή, διδάσκοντας τον Χριστιανισμό κατ’ οίκον σε ανθρώπους αδύναμων κοινωνικά ομάδων. Η δράση της έγινε γνωστή στους Ρωμαίους και κλήθηκε σε απολογία από τον αυτοκράτορα Αντωνίνο.[2][4]
Το μαρτύριό της
Ο αυτοκράτορας της ζήτησε να αρνηθεί την θρησκεία της και στην προσπάθειά του να την πείσει, της προσέφερε διάφορα ανταλλάγματα. Η Αγία απέρριψε την πρόταση, οδηγήθηκε σε βασανιστήριο (της φόρεσαν πυρακτωμένη περικεφαλαία στο κεφάλι) και στη συνέχεια στη φυλακή, όπου πέρασε ένα διάστημα στην απομόνωση. Στην αγιογραφία της αναφέρεται πως ένας άγγελος του Θεού, την επισκέφθηκε απελευθερώνοντάς την απ’τα δεσμά. Έπειτα κλήθηκε ξανά να αλλαξοπιστήσει και αφού δεν έδειχνε να μεταπείθεται, ο Αντωνίνος διέταξε το βασανισμό της μέχρι θανάτου.
Τα αγιογραφικά στοιχεία αναφέρουν ότι για να την θανατώσουν την οδήγησαν μέσα σε ένα μεγάλο καζάνι με καυτό λάδι αλλά εκείνη παρέμεινε ζωντανή. Ο Αντωνίνος, αδυνατώντας να το πιστέψει, θέλησε να προσεγγίσει το καζάνι ο ίδιος με σκοπό να διαπιστώσει τι συμβαίνει. Πλησιάζοντας όμως, από τον ατμό ή από κάποια άλλη αιτία, τραυματίστηκαν τα μάτια του με αποτέλεσμα να τυφλωθεί. Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Παρασκευή, τον θεράπευσε με θαυματουργικό τρόπο (γι’ αυτό θεωρείται προστάτιδα των ματιών από τους Χριστιανούς) και έτσι ο Αντωνίνος την άφησε ελεύθερη να επιστρέψει στο έργο της.
Το τέλος της ζωής της
Μετά από χρόνια ο Αντωνίνος πέθανε και στη διαδοχή του ο Μάρκος Αυρήλιος εξαπέλυσε νέο διωγμό κατά των χριστιανών, με την Αγία να συλλαμβάνεται ξανά. Σύμφωνα με τα όσα λέει η αγιογραφία, ο ίδιος ο αυτοκράτορας έδωσε εντολή στους έπαρχους Ασκληπιό και Ταράσιο να τη βασανίσουν. Ο πρώτος την έριξε σε χώρο που φυλάσσονταν φίδια, τα οποία όμως πέθαναν όταν την πλησίασαν και έτσι ο δεύτερος αποφάσισε να την αποκεφαλίσει.[2][4] Το όνομα και η μνήμη της τιμούνται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 26 Ιουλίου.[5]
Ιερά λείψανα της Αγίας Παρασκευής
Μέρη της κάρας της Αγίας Παρασκευής βρίσκονται στις Μονές Κουτλουμουσίου, Σιμωνόπετρας, Παντοκράτορος και Παντελεήμονος Αγίου Όρους, Πετράκη Αθηνών και Προφ. Ηλιού Θήρας.
Η σιαγόνα της Αγίας Παρασκευής στη Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος.
Μέρη της δεξιάς χειρός της Αγίας Παρασκευής στις Μονές Διονυσίου και Ιβήρων Αγίου Όρους.
Μία εκ των χειρών της Αγίας Παρασκευής στη Μονή Αμυαλών Γορτυνίας.
Μέρος χειρός της Αγίας Παρασκευής στη Μονή Μεγ. Μετεώρου.
Τέσσερα τεμάχια λειψάνων της Αγίας Παρασκευής στην Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους.
Αποτμήματα των λειψάνων της Αγίας Παρασκευής στις Μονές αγ. Ανθίμου του Ίβηρος Βουκουρεστίου, Παν. Γουμενίσσης Κιλκίς, Σαγματά Βοιωτίας, αγ. Νικολάου Καλτεζών Αρκαδίας, οσ. Διονυσίου Λιτοχώρου Πιερίας, Λουκούς Κυνουρίας, Τιμίου Προδρόμου Καστρίτσης Ιωαννίνων, Γηροκομείου Πατρών, Σταγιάδων Καλαμπάκας, Σεπετού Ηλείας, Δουσίκου Τρικάλων, οσ. Θεοδοσίου Άργους, αγ. Κων/νου Καλαμών, Παν. Κορώνης Καρδίτσης και Αμπελακιωτίσσης Ναυπακτίας, στο Ναό του αγ. Γεωργίου των Ελλήνων και στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο Ψυχικό Σερρών.[6]
Υμνολογία
Απολυτίκιο (Ἦχος α’)
Τὴν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον,
ἐργασαμένη φερώνυμε,
τὴν ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοικίαν κεκλήρωσαι,
Παρασκευὴ ἀθλοφόρε·
ὅθεν προχέεις ἰάματα,
καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Ομώνυμες αγίες
Η Αγία Παρασκευή η Ρωμαία δεν πρέπει να συγχέεται με άλλες ομώνυμες. Το σκήνωμα που φυλάσσεται στο ναό των Τριών Ιεραρχών στην πόλη του Ιάσιου στη Ρουμανία, ανήκει στην Οσία Παρασκευή την Επιβατινή (η Νέα) (14 Οκτωβρίου), αδελφή του Αγίου Ευθυμίου επισκόπου Μαδύτου Θράκης (5 Μαΐου)[7].
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
Κατελής Βίγκλας, Η Αγία Παρασκευή, το τέλος του αρχαίου κόσμου και το δυστοπικό μέλλον μας. Παραδείγματα από την Επιστημονικη Φαντασία, εκδ. Εκδοτικός Οίκος Κ. & Μ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2025, ISBN 978-960-656-270-9.
Παραπομπές
Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2018.
«Ορθόδοξος Συναξαριστής :: Αγία Παρασκευή η Οσιομάρτυς». www.saint.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2019.
Ιγνάτιος, Μητροπολίτης Κεντρώας Αφρικής, Η Αγία Παρασκευή, Εκδόσεις «Ο Σωτήρ», Αθήνα 2005
«Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: ο βίος της». Αντέχουμε… 25 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2019.
thewebform. «Πότε γιορτάζει ο/η Παρασκευή». Εορτολόγιο. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2019.
«Αγία Παρασκευή | Σήμερα 26 Ιουλίου 2021 η γιορτή της Οσιομάρτυρος | orthodoxia.online». Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2021.
«VOUTSINASILIAS: ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 14!! ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΟΣΙΑΣ ΕΠΙΒΑΤΗΝΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ, ΠΑΡΑΚΛΗΣΙΣ». web.archive.org. 2 Σεπτεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2019.
