Δερματίτιδα των χεριών, ή έκζεμα χεριών, είναι μια συχνή αλλά συχνά επώδυνη πάθηση του δέρματος που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Η εικόνα παραπάνω απεικονίζει ένα χέρι με ξεφλουδισμένο, φλεγμονώδες και ερεθισμένο δέρμα, μια κλασική περίπτωση οξείας δερματίτιδας χεριών. Ενώ κάποιες περιπτώσεις είναι μέτριες και παροδικές, άλλες μπορεί να γίνουν χρόνιες, προκαλώντας συνεχή ενόχληση, ντροπή και δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Η κατανόηση των αιτιών, των συμπτωμάτων και των επιλογών θεραπείας είναι το πρώτο βήμα για την επιτυχή αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης.

Τι προκαλεί τη δερματίτιδα χεριών;

Δεν υπάρχει μία μοναδική αιτία. Συνήθως αναπτύσσεται ως αντίδραση σε έναν συνδυασμό περιβαλλοντικών, γενετικών και τρόπου ζωής παραγόντων. Οι πιο συχνοί παράγοντες είναι:

Σαπούνια, απορρυπαντικά, χημικά καθαριστικά και απολυμαντικά που αφαιρούν τα φυσικά προστατευτικά έλαια του δέρματος, κάνοντάς το ευάλωτο σε ξηρότητα και βλάβες.

Παρατεταμένη επαφή με νερό – Επαγγελματίες υγείας, καθαριστές, κομμωτές και εργαζόμενοι στην εστίαση πλένουν συχνά τα χέρια τους πολλές φορές την ημέρα. Το υπερβολικό πλύσιμο καταστρέφει το φραγμό του δέρματος, κάνοντας τη δερματίτιδα πιο συχνή.

Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής μετά από έκθεση σε νικέλιο, λάτεξ ή συγκεκριμένα αρώματα σε καλλυντικά και προϊόντα περιποίησης.

Ατοπικό έκζεμα και ψωρίαση αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιας δερματίτιδας χεριών.

Κλίμα και περιβάλλον – Ο ξηρός και κρύος αέρας επιδεινώνει τα συμπτώματα, ενώ υγρές συνθήκες μπορούν να παρατείνουν τις εξάρσεις.

Αναγνώριση των συμπτωμάτων

Τα συμπτώματα ποικίλλουν σε βαρύτητα, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν:

Ερυθρότητα και φλεγμονή – Το δέρμα φαίνεται πρησμένο, ερεθισμένο και ζεστό στην αφή.

Ξηρότητα και ξεφλούδισμα – Δημιουργούνται λέπια και φολίδες καθώς καταστρέφεται η εξωτερική στοιβάδα του δέρματος.

Ραγάδες και πληγές – Μπορεί να εμφανιστούν βαθιές σχισμές, προκαλώντας πόνο και μερικές φορές αιμορραγία.

Κνησμός και κάψιμο – Ο επίμονος κνησμός μπορεί να διαταράξει τον ύπνο και τις καθημερινές δραστηριότητες.

Πάχυνση του δέρματος – Η χρόνια δερματίτιδα μπορεί να σκληρύνει το δέρμα και να το κάνει τραχύ με τον καιρό.

Χωρίς θεραπεία, η πάθηση μπορεί να χειροτερέψει, οδηγώντας σε δευτερογενείς λοιμώξεις. Σημάδια μόλυνσης περιλαμβάνουν πύον, πρήξιμο και έντονη ευαισθησία.

Επιλογές θεραπείας

Η διαχείριση της δερματίτιδας χεριών απαιτεί συνδυασμό ιατρικής αγωγής και αλλαγών στον τρόπο ζωής. Οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές είναι:

Τακτική ενυδάτωση – Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, εφαρμόστε παχύρρευστες, χωρίς άρωμα κρέμες ή αλοιφές για να ενισχύσετε την υγρασία και να αποκαταστήσετε το φραγμό του δέρματος.

Αποφυγή ερεθιστικών ουσιών – Χρησιμοποιήστε προστατευτικά γάντια κατά τον καθαρισμό, το πλύσιμο πιάτων ή τη χρήση χημικών. Βαμβακερά γάντια κάτω από τα λαστιχένια μειώνουν τη συσσώρευση ιδρώτα.

Ήπιο πλύσιμο χεριών – Προτιμήστε ήπια καθαριστικά χωρίς σαπούνι αντί για ισχυρά αντιβακτηριακά. Σκουπίζετε πάντα καλά τα χέρια και εφαρμόστε αμέσως ενυδατική κρέμα.

Τοπικά φάρμακα – Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν κορτικοστεροειδείς κρέμες ή αλοιφές για μείωση της φλεγμονής. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να δοθούν αναστολείς καλσινευρίνης ή άλλα φάρμακα.

Εξειδικευμένες θεραπείες – Για επίμονες και ανθεκτικές περιπτώσεις, οι δερματολόγοι μπορεί να προτείνουν φωτοθεραπεία ή από του στόματος φάρμακα για έλεγχο των συμπτωμάτων.

Πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια

Αν και οι ήπιες περιπτώσεις βελτιώνονται κάποιες φορές με αυτοφροντίδα, απαιτείται επαγγελματική θεραπεία όταν:

• Η κατάσταση εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες.
• Εμφανίζεται πόνος, αιμορραγία ή ανοιχτές πληγές.
• Οι κρέμες του φαρμακείου δεν προσφέρουν ανακούφιση.
• Εμφανίζονται σημάδια μόλυνσης.

Ο δερματολόγος μπορεί να πραγματοποιήσει δοκιμασίες επιδερμικών αλλεργιογόνων (patch test) για τον εντοπισμό πιθανών αλλεργιών και να καταρτίσει εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας.

Τελικές σκέψεις

Η δερματίτιδα χεριών μπορεί να φαίνεται μια μικρή δερματική πάθηση, αλλά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Μπορεί να κάνει ακόμα και τις πιο απλές δραστηριότητες, όπως το πληκτρολόγιο, το μαγείρεμα και τη χειραψία, πολύ δυσάρεστες. Το καλό νέο είναι ότι με τη σωστή θεραπεία, πολλοί ασθενείς μπορούν να ελέγξουν επιτυχώς τις εξάρσεις και να προστατεύσουν το δέρμα τους από περαιτέρω βλάβες.