Λιγότερους φόρους και γραφειοκρατία για τις δωρεές προς το Δημόσιο, θέλει να πετύχει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Τι ανέφερε ο Κ. Χατζηδάκης και πώς θα γίνεται η αποδοχή των δωρεών;
Ο περιορισμός της γραφειοκρατίας και οι δωρεές
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», ο περιορισμός της γραφειοκρατίας και η επιτάχυνση των διαδικασιών αποτελούν βασικές προτεραιότητες του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Με ένα νέο νομοσχέδιο, η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει το χάος που επικρατεί τόσο στις δωρεές προς το Δημόσιο όσο και στις σχολάζουσες κληρονομιές. Όπως επισημαίνει ο Υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, τα εμπόδια στην αποδοχή δωρεών είναι τόσο σοβαρά που συχνά καταλήγουν σε ματαίωση, ενώ το νομοσχέδιο αποσκοπεί στη ριζική αλλαγή αυτής της κατάστασης.
Έρχονται αλλαγές για τις δωρεές
Η πρόταση και η αποδοχή δωρεών θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσω μιας νέας ψηφιακής πλατφόρμας, όπου θα καταγράφονται όλα με διαφάνεια. Η έγκριση από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας θα καταργηθεί, ενώ οι δωρεοδόχοι φορείς θα αναλαμβάνουν απευθείας την αποδοχή των δωρεών. Επιπλέον, καταργείται ο φόρος δωρεάς (0,5%) για δωρεές προς κοινωφελή ιδρύματα, παρέχοντας περαιτέρω κίνητρα στους δωρητές.
Παράλληλα, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μέτρα για την αξιοποίηση σχολαζουσών κληρονομιών. Στόχος είναι η δημιουργία μιας κεντρικής καταγραφής, που θα αποτρέπει την κατάχρηση ή την απαξίωσή τους, ενώ η κυβέρνηση σχεδιάζει να αξιοποιήσει ακίνητα που κληρονομεί το Δημόσιο ή ανήκουν σε ιδρύματα για τη στέγαση νοικοκυριών.
Ο Υπουργός τόνισε ότι το σχέδιο νόμου «Πλαίσιο για Δωρεές προς το Δημόσιο, Σχολάζουσες Κληρονομιές, Ιδρύματα και Κοινωφελείς Περιουσίες» αντιμετωπίζει δομικές αδυναμίες του συστήματος. Σήμερα, οι δωρητές έρχονται αντιμέτωποι με πολυάριθμα γραφειοκρατικά εμπόδια, όπως η απαίτηση πολλαπλών εγκρίσεων από διάφορους φορείς, όπως το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το Κεντρικό Συμβούλιο Κοινωφελών Περιουσιών και ορισμένες φορές επιπλέον διαδικασίες για την απαλλαγή ΦΠΑ.
Επιπλέον, δεν υπάρχει σαφές νομικό πλαίσιο για δωρεές που στοχεύουν σε συγκεκριμένα έργα, αγαθά ή υπηρεσίες, γεγονός που περιπλέκει τη διαδικασία. Με το νέο νομοσχέδιο, η κυβέρνηση στοχεύει στη δημιουργία ενός σύγχρονου, διαφανούς και αποδοτικού συστήματος που θα διευκολύνει τους δωρητές και θα αξιοποιεί στο έπακρο τις διαθέσιμες κοινωφελείς περιουσίες. Παράλληλα, να σας θυμίσουμε πως καταρρέουν οι αγορές μετά τους δασμούς του Τραμπ.
Οι αλλαγές στις δωρεές:
Συστήνεται το Εθνικό Μητρώο
Η πρόταση και η αποδοχή της δωρεάς θα γίνεται υποχρεωτικά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
Η αποδοχή της δωρεάς θα γίνεται αποκλειστικά από τον δωρεοδόχο φορέα. Καταργείται η έγκριση από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Εξαιρούνται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα οι δωρεές στις περιπτώσεις που υπάρχει ανάγκη για τήρηση απορρήτου (π.χ. δωρεές προς το υπουργείο Εθνικής Αμυνας).
Καταργείται ο φόρος εισοδήματος (22%) για ιδρύματα και κληροδοτήματα για τα έτη, κατά τα οποία καταγράφονται ως ενεργά στο μητρώο κληροδοτημάτων (σε δύο φάσεις, δηλαδή μείωση 50% το 2026 και πλήρης κατάργηση το 2027).
Καταργείται ο φόρος δωρεάς (0,5%) για τις δωρεές προς κοινωφελή ιδρύματα.
Επεκτείνεται η έκπτωση της δωρεάς από το φορολογητέο εισόδημα των νομικών προσώπων – δωρητών.
Σχολάζουσες κληρονομιές: Το ζήτημα και οι προτεινόμενες λύσεις
Οι σχολάζουσες κληρονομιές είναι αυτές που παραμένουν σε εκκρεμότητα μέχρι να οριστικοποιηθεί το κληρονομικό δικαίωμα του Δημοσίου. Αυτό συμβαίνει είτε επειδή ο αποθανών δεν είχε συγγενείς είτε επειδή οι συγγενείς αποποιήθηκαν την κληρονομιά. Σήμερα εκκρεμούν περίπου 6.500 τέτοιες περιπτώσεις (4.500 σχολάζουσες και 2.000 υπό εκκαθάριση).
Αλλαγές στο δημόσιο
Ωστόσο, το κράτος δεν διαθέτει μηχανισμό για τη συστηματική ενημέρωσή του σε περιπτώσεις όπου ο αποθανών δεν έχει κληρονόμους ή όταν η περιουσία αποποιείται. Επιπλέον, η οικονομική αξία αυτών των εκκρεμών κληρονομιών παραμένει άγνωστη, γεγονός που οδηγεί σε ανεκμετάλλευτα ή απαξιωμένα ακίνητα, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου εμποδίζεται από την ύπαρξη πλαστών ιδιόγραφων διαθηκών. Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, προτείνονται οι εξής ρυθμίσεις:
Διασύνδεση με Εθνικό Μητρώο Πολιτών και Πληροφοριακά Συστήματα Δικαιοσύνης: Ενισχύεται η δυνατότητα του Δημοσίου να πληροφορείται έγκαιρα την ύπαρξη κληρονομικού δικαιώματος, είτε μέσω διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Παράλληλα, οι γραμματείες των δικαστηρίων και οι συμβολαιογράφοι θα υποχρεούνται να ενημερώνουν την αποκεντρωμένη διοίκηση όταν δημοσιεύεται ή κατατίθεται διαθήκη που περιλαμβάνει το Δημόσιο ως κληρονόμο.
Δημιουργία Μητρώου Κηδεμόνων και Ελεγκτών Κληρονομιών: Θεσπίζεται μητρώο για την εγγραφή δικηγόρων, λογιστών και ελεγκτικών εταιρειών που θα αναλαμβάνουν τη διαχείριση, εκκαθάριση και παρακολούθηση των σχολαζουσών κληρονομιών.
Επιτάχυνση Διαδικασίας Εκκαθάρισης: Η διαδικασία εκκαθάρισης θα προσαρμόζεται με βάση την αξία της κληρονομιάς:
Για κληρονομιές έως 20.000 ευρώ, η αρμόδια αρχή θα είναι η αποκεντρωμένη διοίκηση του τόπου θανάτου.
Για κληρονομιές από 20.000 έως 1 εκατ. ευρώ, θα ορίζεται εκκαθαριστής από το μητρώο.
Για κληρονομιές άνω του 1 εκατ. ευρώ, η εκκαθάριση θα διενεργείται υποχρεωτικά από ελεγκτική εταιρεία.
Αξιοποίηση Ακινήτων για Κρατική Στεγαστική Πολιτική: Ακίνητα που περιέρχονται στο Δημόσιο μετά την εκκαθάριση της κληρονομιάς θα αξιοποιούνται για την υλοποίηση της κρατικής στεγαστικής πολιτικής, εφόσον κριθούν κατάλληλα για τον σκοπό αυτό. Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στοχεύουν στην καλύτερη διαχείριση των σχολαζουσών κληρονομιών, την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αξιοποίηση των ακινήτων προς όφελος της κοινωνίας. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα που μπορεί να μειώσει τη γραφειοκρατία και να ενισχύσει τη στεγαστική πολιτική του κράτους.
