Τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η άκρως προσωπική κόντρα μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι και το δύσκολο σενάριο αντικατάστασης του Ουκρανού προέδρου
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν σταματά τις προσωπικές επιθέσεις κατά του Προέδρου της Ουκρανίας, με μόνη εξαίρεση ένα διάλειμμα 48 ωρών την περασμένη Τετάρτη και Πέμπτη. Η κατάσταση κορυφώθηκε την περασμένη Παρασκευή, όταν ο Τραμπ ξέσπασε εντός του Λευκού Οίκου, σε μια άνευ προηγουμένου επίδειξη έντασης. Πλέον, έχει καταστεί σαφές ότι ο Πρόεδρος της Ουκρανίας αποτελεί για τον Τραμπ ένα «εμπόδιο» που πρέπει άμεσα να παρακαμφθεί, ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως τις αντιλαμβάνεται ο ίδιος, να προωθήσουν το δικό τους σχέδιο για την Ειρήνευση.
Δεν αποτελεί σύμπτωση ότι, πριν από λίγες ώρες, ο Τραμπ διέταξε την αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, όπως ανέφερε το βράδυ της Δευτέρας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. «Σταματάμε προσωρινά και επανεξετάζουμε τη βοήθειά μας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι συμβάλλει στην αναζήτηση λύσης» για τη σύγκρουση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, δήλωσε ο αξιωματούχος, υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Ο πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές ότι η προτεραιότητά του είναι η ειρήνη. Χρειαζόμαστε εταίρους που είναι εξίσου δεσμευμένοι στην επίτευξη αυτού του στόχου», πρόσθεσε.
Η απόφαση ανακοινώθηκε μετά από χθεσινή σύσκεψη στον Λευκό Οίκο, στην οποία συμμετείχαν ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, καθώς και κορυφαίοι σύμβουλοι του προέδρου Τραμπ.
Το δύσκολο σενάριο αντικατάστασης του Ουκρανού προέδρου
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ξεκαθάρισε εχθές αποχωρώντας από το Λονδίνο πως δεν θα είναι εύκολο για κανέναν να τον «αποβάλλει» από την εξίσωση για τη χώρα του και μειδιώντας σχολίασε με νόημα πως «ο μόνος τρόπος να χάσω στις εκλογές όποτε κι αν γίνουν αυτές είναι να μην είμαι υποψήφιος».
Ο Τραμπ ανταπάντησε – σε ένα «πινγκ πονγκ που κλιμακώνεται επικίνδυνα και με ταχύτητα – πως «ο Ζελένσκι είναι κάποιος που δεν θέλει Ειρήνη και δεν θα είναι για πολύ καιρό στην θέση του» για να δώσει και πάλι διαστάσεις που όμοιές τους έχουμε δει από χείλη αμερικανού Προέδρου μονό κατά του Σαντάμ Χουσεΐν, του Οσάμα Μπιν Λάντεν και από την προηγούμενη διοίκηση για τον Βλαντιμιρ Πούτιν.
Ο Τραμπ τα βρήκε… και με τον Ζελένσκι:
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για να προχωρήσει σε εκλογές στην Ουκρανία, αντιμετωπίζει τρία κύρια εμπόδια. Πρώτον, απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση, καθώς το ουκρανικό Σύνταγμα απαγορεύει τη διεξαγωγή εκλογών υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου. Δεύτερον, υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες: ακόμη και αν όλα προετοιμαστούν σε χρόνο ρεκόρ, μόνο το 75% της επικράτειας είναι σε θέση να συμμετάσχει στις εκλογές, χρησιμοποιώντας τους εκλογικούς καταλόγους του 2019. Τρίτον, είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο για έναν Πρόεδρο να άρει τον στρατιωτικό νόμο εν μέσω πολέμου, βασιζόμενος στην υπόθεση ότι ο εισβολέας δεν θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για αντεπίθεση κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι, ακόμη και στο υποθετικό σενάριο όπου η Ουκρανία καταφέρνει να προκηρύξει εκλογές, δεν είναι ρεαλιστικό να διεξαχθούν και να παραγάγουν αποτέλεσμα σε λιγότερο από έξι μήνες. Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει, λοιπόν, είναι: πώς θα πορευτεί η χώρα κατά τη διάρκεια αυτών των έξι μηνών;
Η συστηματική στοχοποίηση του Προέδρου της Ουκρανίας από τον Λευκό Οίκο έχει πλέον καταστεί καθημερινό φαινόμενο. Η συνεχής κριτική και οι επιθέσεις σε κάθε δυνατή ευκαιρία δεν προκαλούν πλέον έκπληξη. Ωστόσο, η πρόσφατη κλιμάκωση από τον Αμερικανό Πρόεδρο, ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα της περασμένης Παρασκευής, γεννά ερωτήματα. Αυτό που πραγματικά ξενίζει είναι το αφήγημα που παρουσιάζει ως δεδομένο ότι η Ουκρανία σύντομα δεν θα έχει τον συγκεκριμένο Πρόεδρο. Μια ρητορική που ανακαλεί μνήμες Ψυχρού Πολέμου, μιας εποχής όπου δύο παγκόσμιες δυνάμεις βρίσκονταν σε ακραίο ανταγωνισμό για την κυριαρχία στον κόσμο.
Σήμερα, το «παιχνίδι» αυτό έχει διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες στρέφονται εναντίον μιας χώρας που, μέχρι πριν από δύο μήνες, αποτελούσε τον σημαντικότερο εταίρο τους στην Ανατολική Ευρώπη. Της χώρας που έχουν υποστηρίξει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τον 21ο αιώνα. Αυτή η δραματική αλλαγή στάσης, ειδικά σε τόσο κρίσιμα θέματα εξωτερικής πολιτικής, είναι σπάνια και δύσκολα κατανοητή, ενώ οι συνέπειές της παραμένουν αβέβαιες.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει υιοθετήσει και επιβάλει στην κυβέρνησή του μια πολιτική γραμμή όπου η Ρωσία δεν εμφανίζεται πλέον ούτε ως εχθρός, ούτε ως εισβολέας, ούτε ως επιτιθέμενος. Αντίθετα, το αφήγημα εστιάζει στην πλήρη αποδόμηση του Ουκρανού Προέδρου. Αυτή η στρατηγική βασίζεται σε επιχειρήματα αδύναμα και φαίνεται να εξυπηρετεί κυρίως εσωτερικές πολιτικές ανάγκες, παρά μια ουσιαστική εξωτερική πολιτική προσέγγιση.
