Στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία τιμά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, κάνουμε αυστηρή νηστεία.
Θεωρείται, μάλιστα, τόσο αυστηρή όπως η Μεγάλη Παρασκευή. Αυτό σημαίνει ότι η τροφή μας δεν περιλαμβάνει ούτε λάδι. Αν η γιορτή έπεφτε Σάββατο η Κυριακή θα καταλύαμε λάδι και οίνο. Οπότε για φέτος μπορούμε να φάμε λάδι και να πιούμε και οίνο
Επίσης πρέπει να θυμόμαστε ότι η νηστεία περιλαμβάνει όχι μόνο την νηστεία της τροφής, αλλά και την νηστεία της ηδονής, ακόμα και όταν μιλάμε και για σχέσεις ευλογημένης από τον Θεό συζυγίας. Τέλος η νηστεία πρέπει συνοδεύεται από εγκράτεια στη ψυχής και στο στόμα και φυσικά και προσευχή.Για ποιο λόγο, όμως, νηστεύουμε αύριο (14 Σεπτεμβρίου);
Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Θείος ζήλος όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού. Όταν ανακάλυψαν τον Τίμιο Σταυρό τον ύψωσαν μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι.
Για την Ανάμνηση λοιπόν της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού νηστεύουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, επειδή ο Σταυρός είναι Ανάμνηση του Πάθους του Χριστού. Διότι όπως ο κάθε άνθρωπος που κάνει την ανακομιδή (εκταφή) των λειψάνων ενός συγγενή του (για παράδειγμα του πατέρα του, της μητέρας του και άλλων), λυπάται ενθυμούμενος το πρόσωπο αυτό, έτσι και εμείς οι Χριστιανοί βλέποντες τον Σταυρό και αναλογιζόμενοι ότι ο Χριστός Σταυρώθηκε για εμάς τους αμαρτωλούς και ως Άνθρωπος Έπαθε, ταπεινωνόμαστε και δείχνουμε Συντριβή καρδιάς νηστεύοντες.
Οι μεν Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, επισημαίνουν ότι «η Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι Ισότιμη με την Μεγάλη Παρασκευή», αφού και τις δύο αυτές Ημέρες τιμούμε εξίσου τα Πάθη και την Σταύρωση του Κυρίου. Η Νηστεία κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, «δεν γίνεται για το Πάσχα, ούτε για τον Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας….επειδή το Πάσχα δεν είναι υπόθεση Νηστείας και πένθους, αλλά ευφροσύνης και χαράς.
Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να λέμε ότι πενθούμε για τον Σταυρό. Ούτε για εκείνον πενθούμε. Αλλά για τα δικά μας αμαρτήματα». Επίσης νηστεύουμε για να μιμηθούμε τον Κύριο, ο Οποίος ενήστευσε για σαράντα ημερόνυχτα επάνω στο Σαραντάριον Όρος.
