Μια συνηθισμένη εικόνα στο Facebook: Η φωτογραφία του παιδιού σας στο κολυμβητήριο, με την ταμπέλα του κολυμβητηρίου εμφανέστατη, δικό σας σχόλιο «Όλοι εδώ για να θαυμάσουμε τον Γιαννάκη!» και 50 likes από κάτω, κάποια από άτομα που δεν γνωρίζετε καν.
Δίπλα στην φωτογραφία αυτή, στο άλμπουμ των φωτογραφιών σας στο Facebook, δεκάδες ακόμα φωτογραφίες του Γιαννάκη, από παραλίες της Κεφαλονιάς, από την πρώτη μέρα έξω από το σχολείο, από την βάφτισή του και 1-2 φωτογραφίες σε πιο «ιδιαίτερες» στιγμές, π.χ. με τον Γιαννάκη να κοιμάται μόνο με το σλιπάκι του. Επίσης με likes από άτομα που δεν γνωρίζετε.
Η επιθυμία των γονιών να απαθανατίζουν κάθε στιγμή του παιδιού τους είναι απολύτως κατανοητή και θεμιτή.
Εξίσου κατανοητοί, όμως, είναι και οι όροι χρήσης του Facebook ή οποιουδήποτε άλλου διαδικτυακού μέσου στο οποίο μπορεί κανείς να «ανεβάζει» φωτογραφίες, σύμφωνα με τους οποίους «Ό,ΤΙ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ, ΔΕΝ ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ».
Κοινώς, οτιδήποτε ποστάρετε δεν μπορείτε ποτέ να διαγράψετε οριστικά, ενώ ταυτόχρονα δίνετε το δικαίωμα στο μέσο (εν προκειμένω στο Facebook) να το χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν.
«Καμία φωτογραφία των παιδιών στο διαδίκτο!»
Σε πρόσφατη ομιλία του με θέμα την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο, ο Ταξίαρχος – Διευθυντής του τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, κ. Μάνος Σφακιανάκης, έδωσε στους γονείς την πιο σαφή οδηγία «Καμία φωτογραφία των παιδιών στο διαδίκτυο!».
Ο κ. Σφακιανάκης αναφέρθηκε σε ουκ ολίγα περιστατικά παιδιών στην Ελλάδα, τα οποία βρέθηκαν σε πολύ δύσκολη θέση όταν φωτογραφίες τους «πειράχτηκαν» μέσω φωτομοντάζ και διέρρευσαν στο σχολικό τους περιβάλλον, παρουσιάζοντας π.χ. το πρόσωπο του παιδιού με το σώμα κάποιας ποpvοστάρ.
Και δεν είναι η ίδια η φωτογραφία που θα ενοχλήσει το παιδί, όσο ο αδιάκοπος χλευασμός των συμμαθητών του ή, ακόμα χειρότερα, το bullying που θα ακολουθήσει.
Γιατί, λοιπόν, να ρισκάρετε να υποβάλλετε το παιδί σας σε αυτή την διαδικασία κάποια στιγμή στην ζωή του; Γιατί να παρέχετε στο διαδίκτυο ψηφιακά δεδομένα του παιδιού σας, τα οποία θα διευκολύνουν αλγορίθμους να ενημερώνονται για εκείνο με την πάροδο του χρόνου; Γιατί να αποκλείσετε κάθε πιθανή ελπίδα του παιδιού σας να ζήσει με απόλυτη ανωνυμία στο μέλλον;
Και δεν είναι μόνο οι φωτογραφίες που μπορεί να βάλουν τα παιδιά σας σε κίνδυνο. Όπως αναφέρει η διευθύντρια του Ινστιτούτου Διαδικτύου της Οξφόρδης, Victoria Nash, υπάρχουν δύο πράγματα που οι γονείς θα πρέπει να προσέχουν:
Το ένα είναι πληροφορίες για τα παιδιά που δημοσιεύουν, όπως π.χ. η ημερομηνία και το τόπος γέννησής τους, το πού ζουν και πού πηγαίνουν σχολείο, καθώς τις πληροφορίες αυτές μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος προκειμένου να τους κλέψει την ηλεκτρονική ταυτότητα (να φτιάξει, δηλαδή, ένα προφίλ στο Facebook με αυτά ακριβώς τα στοιχεία).
Το δεύτερο έχει να κάνει με την συγκατάθεση του παιδιού: Τι από αυτά που ποστάρετε θα θέλει το παιδί σας να δει δημοσιευμένο όταν μεγαλώσει;
Και κυρίως, τι κόστος μπορεί να έχει αυτό για την πορεία της ζωής του (π.χ. δεν ξέρετε πώς μία φωτογραφία του παιδιού με κάποιο πολιτικό μήνυμα μπορεί να επηρεάσει με κάποιον τρόπο τη μελλοντική του καριέρα).
Τι πρέπει να κάνετε από εδώ και στο εξής
Τόσο ο κ. Σφακιανάκης όσο και η δρ. Nash συμφωνούν στο ότι ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε την ψηφιακή ταυτότητα του παιδιού σας είναι να μην ποστάρετε ποτέ απολύτως τίποτα για εκείνο. Κάποιοι γονείς θεωρούν ότι λαμβάνουν ένα «μέτρο προστασίας» ποστάροντας φωτογραφίες των παιδιών τους χωρίς να αναγράφουν πουθενά τα ονόματά τους – οι φωτογραφίες, όμως, θα παραμείνουν για πάντα εκεί, διαθέσιμες προς όλους.
Δεν αποκλείεται στο μέλλον, λένε οι ειδικοί, μία φωτογραφία του παιδιού σας που ποστάρατε όταν είναι 4 ετών, να συνδεθεί με κάποια που θα ποστάρει ένας φίλος του όταν θα είναι 10 ετών και στην συνέχεια με κάποιο επαγγελματικό προφίλ που μπορεί να έχει το παιδί σας ως ενήλικας και έτσι να δημιουργηθεί ένα πλήρες ψηφιακό αρχείο του παιδιού, πάνω στο οποίο δεν θα μπορεί να έχει κανέναν έλεγχο!
Μπορεί τώρα να ακούγεται ασήμαντο, αν το καλοσκεφτείτε, όμως, το γεγονός ότι ο καθένας θα μπορεί να έχει πληροφορίες για ολόκληρη την ζωή του παιδιού σας, τις οποίες θα διαχειρίζεται όπως θέλει, είναι τουλάχιστον τρομακτικό.
Τι μπορείτε να κάνετε αν έχετε ήδη ποστάρει φωτογραφίες των παιδιών σας στο Facebook ή στο Instagram; Να σας πούμε, καταρχάς, τι δεν μπορείτε να κάνετε: Να τις πάρετε πίσω. Όπως ανάφερε στην ομιλία του ο κ. Σφακιανάκης, για να μπορέσει μία κοπέλα από την Ιρλανδία να διεκδικήσει ολόκληρο το ψηφιακό της αρχείο, αφού απενεργοποίησε το προφίλ της στο Facebook, χρειάστηκε να καταφύγει σε πολυετή δικαστικό αγώνα με το μέσο. Τι κέρδισε στο τέλος; Ένα CD με τις φωτογραφίες της (αντίγραφα των οποίων προφανώς και έχει κρατήσει το Facebook).
Αυτό, λοιπόν, που μπορείτε να κάνετε είναι να μην ξαναποστάρετε ποτέ καμία φωτογραφία των παιδιών σας, σε κανένα διαδικτυακό μέσο.
Όσο για τις φωτογραφίες που έχετε ήδη ποστάρει εσείς, μπορείτε να τις διαγράψετε (αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν έχουν ήδη αποθηκευτεί στα αρχεία του Facebook ή οποιουδήποτε άλλου). Τις φωτογραφίες που έχουν ποστάρει άλλοι με εσάς (και τα παιδιά) να έχετε γίνει tag μπορείτε να τις κρύψετε από το Χρονολόγιό σας, όμως όχι να τις διαγράψετε – μόνο αυτός που την πόσταρε μπορεί να το κάνει.
Από εκεί και πέρα, στις ρυθμίσεις ασφαλείας του μέσου (π.χ. του Facebook) επιλέξτε αφενός τις φωτογραφίες σας να βλέπουν μόνο οι Φίλοι σας (ούτε καν οι Φίλοι των Φίλων) και επιλέξτε να ενημερώνεστε κάθε φορά που κάποιος σας κάνει tag σε μία φωτογραφία, προκειμένου να την εγκρίνετε πριν δημοσιευτεί – αν είναι και τα παιδιά σας στην φωτογραφία αυτήν, το δικό σας όνομα θα είναι αυτό που πιθανότατα θα γίνει tagged.
Τέλος, ενημερώστε κάθε φίλο και γνωστό σας ότι δεν θέλετε επ’ουδενί να ποστάρουν καμία φωτογραφία ή πληροφορία, στην οποία εμφανίζεται ή αναφέρεται το παιδί σας.
Σε περίπτωση που ανησυχείτε ή είστε βέβαιοι ότι φωτογραφίες του παιδιού σας χρησιμοποιούνται από άλλους, χωρίς την δική σας συγκατάθεση, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να απευθυνθείτε στο Cyber Alert, την εφαρμογή για επικοινωνία με την Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος σε Πραγματικό Χρόνο – μάθετε περισσότερα εδώ – ή απευθείας στο τηλέφωνο της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στα 210-6476464, 210-6476000.
