Η χαρουπιά, λατ. Ceratonia siliqua είναι ένα δέντρο αείφυλλο και ανήκει στην οικογένεια των Κυαμοειδών. Πόσα γνωρίζουμε όμως για τις ιδιότητες και τα οφέλη του συγκεκριμένου δέντρου με τους πολύτιμους καρπούς του;
Χαρουπιά: Κατάγεται από την Ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα την Συρία, αλλά είναι γνωστή στον Ελλαδικό χώρο από πολύ παλιά. Είναι πολύτιμο σαν δασικό, γεωργικό, μελισσοκομικό, βιομηχανικό αλλά και καλλωπιστικό δένδρο και τόσο το ίδιο όσο και ο καρπός του, έχουν πολλαπλές χρήσεις. Η πανάρχαια χαρουπιά αποτελεί σύμβολο μακροζωίας, υπομονής και αναγέννησης.
Δέντρο χαρουπιάς
Η χαρουπιά ή Κερωνία η έλλοβος, είναι δέντρο μεγάλο που μπορεί να φτάσει σε ύψος και τα 13 μέτρα. Βρίσκεται αυτοφυής σε πολλές περιοχές της Μεσογείου και στην Ελλάδα, αλλά και καλλιεργείται σε φυτώρια για τον καλλωπισμό δρόμων και πάρκων.
Τα χαρούπια, οι καρποί του δέντρου είναι μακριά και στριφτά ‘φασόλια’ πράσινου χρώματος όταν είναι άγουρα, που γίνονται καφέ και ξυλώδη όταν είναι ώριμα. Το εσωτερικό τους έχει ευχάριστη γλυκιά γεύση και περιέχει πολλά σκληρά σπόρια. Οι καλλιεργούμενες ποικιλίες κατατάσσονται σε δύο μεγάλες ομάδες: τα κοντοχάρουπα και τα μακροχάρουπα. Σημαντική όμως είναι η άγρια χαρουπιά που οι καρποί της είναι πλούσιοι σε ζάχαρη. Τα πλούσια σε σάκχαρα χαρούπια σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως σαν ζωοτροφή και στη βιομηχανία. Οι καρποί της όμως υπήρξαν κάποτε πολύτιμοι και για τη διατροφή των ανθρώπων. Τα χαρούπια είναι γλυκά, εύγευστα και θρεπτικά, και τάισαν πολύ κόσμο κατά τη διάρκεια των πολέμων που η τροφή ήταν δυσεύρετη.
Τα άνθη της χαρουπιάς
Τα άνθη της χαρουπιάς βγαίνουν στα μέσα του φθινοπώρου οπότε και συλλέγονται μαζί με τα φύλλα, και οι λοβοί στα τέλη Ιουλίου. Η συγκομιδή των καρπών της προηγούμενης χρονιάς στην αρχαιότητα ξεκινούσε με την εμφάνιση του αστερισμού του Κυνός, στα τέλη Ιουλίου. Το αλεσμένο περικάρπιο δίνει αλεύρι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για ζωοτροφές αλλά και για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ το ξύλο της είναι σκληρό και βαρύ, κατάλληλο για πολλές χρήσεις.
Παρά την σκουρόχρωμη και ζαρωμένη σάρκα τους, οι καρποί της χαρουπιάς περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα όπως ασβέστιο και σίδηρο, κ.ά. Περιέχουν σάκχαρο σε μεγάλη αναλογία (50%) από το οποίο το 30% είναι σταφυλοσάκχαρο, 10% πρωτεΐνη, και 6% λίπος. Επίσης περιέχουν βιταμίνες Α, και D, βιταμίνες της ομάδας Β και καροτίνη, κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, μαγγάνιο, χαλκό, χρώμιο, νικέλιο, λίγο ισοβουτυρικό οξύ (που ευθύνεται για την ελαφρώς δυσάρεστη μυρωδιά), τανίνες, ινώδεις ουσίες όπως λιγνίνη (επιδρά κατασταλτικά στη χοληστερίνη, έχει θετικά αποτελέσματα κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας), βλέννα, κυτταρίνη και τουλάχιστον ακόμη 6 αντιοξειδωτικές ουσίες. Είναι εύπεπτα και δεν προκαλούν αλλεργίες. Επίσης δεν περιέχουν γλουτένη, γεγονός που κάνει τα χαρούπια χρήσιμα στην παραγωγή ειδικών αλεύρων.
