Πάπιγκο: Κλίμα απειλών και εκφοβισμού. Η νέα ανάπτυξη;
Ρεπορτάζ Μαρία Ρηγούτσου – Deutsche Welle
Το Πάπιγκο έχει διχαστεί με αφορμή την κατασκευή κατοικιών ενός εφοπλιστή και τη χαλικόστρωση δρόμου από την Περιφέρεια Ηπείρου. Καταγγέλλουν απειλές κατά της ζωής τους και καταχρηστικές αγωγές. Έρευνα Μαρία Ρηγούτσου.
Το φθινοπωρινό Μεγάλο Πάπιγκο
Το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο είναι αναμφισβήτητα δύο από τα ομορφότερα χωριά όχι μόνο του Ζαγορίου, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας. Χτισμένα στις πλαγιές της Τύμφης, σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αρχιτεκτονικής του μέτρου, της αρμονίας και μιας απέριττης αρχοντιάς. Τα δύο αυτά μικρά χωριά έχουν πληθυσμό 223 κατοίκων, σύμφωνα με την απογραφή του 2021. Το φυσικό περιβάλλον της περιοχής προστατεύεται ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 μέσω της δημιουργίας του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου και, μεταγενέστερα, της ένταξής του στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000 και στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου. Οι δύο οικισμοί έχουν χαρακτηρισθεί και προστατεύονται ως «Tόποι Iδιαίτερου Φυσικού Κάλλους» από το 1968 και ως «παραδοσιακοί οικισμοί» από το 1979. Οι κάτοικοι ασχολούνται πλέον κυρίως με τον τουρισμό, ο οποίος τελευταία έχει αυξηθεί και από το γεγονός ότι ολόκληρη η περιοχή του Ζαγορίου έχει ενταχθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Αυτή λοιπόν η αναγνωρισμένη ανά τον κόσμο ομορφιά δεν προσελκύει πλέον μόνο ολοένα περισσότερο ευκατάστατους τουρίστες, αλλά και πολύ πλούσιους ανθρώπους, όπως είναι ο πλοιοκτήτης και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Αντώνης Λαιμός. Η οικογένεια Λαιμού είναι μια ισχυρή οικογένεια με ιστορία πάνω από 170 χρόνων στον χώρο της ναυτιλίας. Ο Αντώνης Λαιμός εκτίμησε την περιοχή, την οποία επισκεπτόταν για χρόνια, και όχι μόνο θέλησε να γιορτάσει τον γάμο του στο Μεγάλο Πάπιγκο το καλοκαίρι του 2021, αλλά είχε ήδη αγοράσει γη το 2019 και το 2020, ώστε αργότερα να χτίσει δύο κατοικίες στο νότιο άκρο του χωριού, μερικά μέτρα μακριά από το νεκροταφείο και τη μικρή εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Οι κάτοικοι, όπως ανέφεραν στην Deutsche Welle και τη Μαρία Ρηγούτσου, το θεώρησαν μεγάλη τιμή που ένας τόσο ισχυρός άνθρωπος επέλεξε το μικρό τους χωριό.
Η χαρά όμως δεν κράτησε πολύ και το χωριό διχάστηκε. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις «Καλλιστώ», «Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης» και «ΡΟΗ» προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας καταγγέλλοντας ότι οι δύο κατοικίες κατασκευάζονται εκτός των ορίων του παραδοσιακού οικισμού και εντός του πυρήνα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, που ανήκει στην αυστηρότατη ζώνη Α και όπου απαγορεύεται η δόμηση και η διάνοιξη δρόμων, σύμφωνα με Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2005 (ΦΕΚ 639 Δ/2005).
Φωτογραφία που δείχνει πώς άλλαξε η περιοχή από το 1999 μέχρι το 2024
Αντιρρήσεις όμως είχαν εκφράσει οι περιβαλλοντικές οργανώσεις -αλλά και κάτοικοι- και κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών του γάμου, όταν για τη διευκόλυνσή του διανοίχθηκε δρόμος από την Περιφέρεια, που χαλικοστρώθηκε, όπως ισχυρίζονται.
Αντίθετη είναι πάντως η άποψη της Περιφέρειας καθώς και περίπου είκοσι κατοίκων, οι οποίοι υποστήριξαν τον εφοπλιστή λέγοντας πως δρόμος προϋπήρχε, άρα ορθώς χαλικοστρώθηκε, ενώ ζήτησαν να διορθωθούν σφάλματα -κατά την άποψή τους- στο θέμα των ορίων, ώστε και οι δικές τους περιουσίες να μπορέσουν να συμπεριληφθούν εντός του οικισμού. Έτσι θα μπορούσαν να πουλήσουν σε καλές τιμές. Για το θέμα του δρόμου ζητήσαμε την άποψη της Περιφέρειας Ηπείρου. Σε γραπτή ερώτηση που υπέβαλε η Deutsche Welle σχετικά με τη διαδικασία της εκτέλεσης του έργου και εάν έχουν προηγηθεί σχετικές εγκρίσεις από τις αρχές του Πάρκου και της Δασικής Υπηρεσίας, η απάντηση που λάβαμε είναι αυτολεξεί η εξής: «ΔΕΝ πρόκειται για έργο διάνοιξης και κατασκευής, αλλά για χαλικόστρωση προϋφιστάμενης αγροτικής οδού προκειμένου να βελτιωθεί η βατότητα και ασφάλειά της, για την οποία δεν απαιτείτο καμία έγκριση από οποιονδήποτε φορέα».
Το συγκρότημα των κατοικιών που χτίστηκαν από τον εφοπλιστή Αντώνη Λαιμό στην άκρη του Μεγάλου Πάπιγκου
Το χρήμα πάντως είχε σπείρει τη διχόνοια. Συγγενείς και φίλοι πολλών χρόνων έπαψαν να μιλούν μεταξύ τους – κάποτε γλεντούσαν όλοι μαζί, τώρα πια όχι, όπως μας είπαν. Αυτό όμως που περισσότερο μας εξέπληξε ως Deutsche Welle είναι το κλίμα φόβου και απειλών που συναντήσαμε, ακόμη και σήμερα, απέναντι σε κατοίκους που αμφισβητούν ότι η κατασκευή των κατοικιών αλλά και του δρόμου διαθέτει γερά νομικά θεμέλια, και προσέφυγαν στις αρχές.
Καταγγελίες για καταχρηστική αγωγή
Για παράδειγμα, η κυρία Ρένα Διαμαντή, συνταξιούχος και πρώην Καθηγήτρια Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μιλώντας στην Deutsche Welle λέει: «Δέχτηκα μία εκφοβιστική αγωγή, μία αγωγή SLAPP, για μία ερώτηση που έκανα στον Δήμο Ζαγορίου σχετικά με το χτίσιμο μιας έπαυλης, η οποία συμπεριέλαβε μέσα έναν παλιό μουλαρόδρομο που υπήρχε στην περιοχή για να πηγαίνουν οι άνθρωποι του χωριού στα χωράφια τους, σε μία περιοχή αγροτική, η οποία ήταν και σιτοβολώνας. Εκτός αυτού, το χτίσμα που έχει χτιστεί… δεν ξέρουμε με ποιον τρόπο… κατάφερε να πάρει τις άδειες μέσα στον πυρήνα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Και να κατασκευαστεί και ένας αυθαίρετα κατασκευασμένος δρόμος να τον εξυπηρετεί». Ζητείται αποζημίωση 150.000 ευρώ. Η δικαστική απόφαση εκκρεμεί.
Δείτε το βίντεο με την κυρία Ρένα:
Ωστόσο, όπως ανέφερε στην Deutsche Welle o κ. Μανώλης Καπελλίδης, πληρεξούσιος δικηγόρος του Αντώνη Λαιμού: «Η κυρία Ρένα Διαμαντή δεν έκανε ερώτηση, αλλά καταγγελία στον Δήμο Ζαγορίου και σε άλλες υπηρεσίες, ισχυριζόμενη ότι ο Αντώνης Λαιμός καταπάτησε κοινοτικό δρόμο». Της έστειλε εξώδικη όχληση, με την οποία της ζητούσε να ανακαλέσει τους ισχυρισμούς της. Εκείνη δεν ανακάλεσε. «Η κυρία Διαμαντή την αγνόησε (σ.σ. την εξώδικη όχληση) πλήρως. Ως εκ τούτου, για την αποκατάσταση της τιμής του και της υπόληψης ενός ανθρώπου, ο οποίος ήρθε στο Ζαγόρι, στο Πάπιγκο, να φτιάξει ένα σπίτι ως παραθεριστική κατοικία – και μάλιστα ήταν λάτρης του Πάπιγκου πολύ πριν αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία στο Ζαγόρι, ως ορειβάτης, ως άνθρωπος που αγαπούσε το περιβάλλον. Δεν είχε κανέναν λόγο να κάνει αγωγή, αναγκάστηκε εκ της στάσεως της κυρίας Διαμαντή να ασκήσει αγωγή, ζητώντας χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη». Ο κ. Καπελλίδης ισχυρίζεται ότι ο Αντώνης Λαιμός διατηρεί άριστες σχέσεις με την πλειονότητα των κατοίκων και ότι όλες οι άδειες που εξέδωσε από τις αρμόδιες υπηρεσίες για να χτίσει στο Μεγάλο Πάπιγκο ήταν νόμιμες και έχτισε εντός των ορίων του οικισμού. Όσο για τις 150.000 ευρώ που ζητάει με την αγωγή, επισημαίνει πως ο Αντώνης Λαιμός δεν θα αξιώσει οποιοδήποτε ποσό κι αν επιδικαστεί. Αυτό που κυρίως ζητάει είναι ηθική δικαίωση.
Του έφτιαξαν κηδειόχαρτο και το κόλλησαν στο κέντρο του χωριού
Η κυρία Διαμαντή έχει όμως πολύ διαφορετική άποψη και ισχυρίζεται ότι και άνθρωποι που την υποστήριξαν δέχθηκαν απειλές, ακόμα και για τη ζωή τους.
Δείτε το βίντεο με τον κύριο Γιώργο:
Όπως, για παράδειγμα, ο κ. Γιώργος Παπακώστας, o οποίος είναι γέννημα-θρέμμα του Μεγάλου Πάπιγκου και διαθέτει, μεταξύ άλλων, και ένα ξενοδοχείο στο χωριό. Μιλώντας στην Deutsche Welle, τόνισε πως παραχώρησε προσωρινά ένα τμήμα του χωραφιού του στον εφοπλιστή για να τον διευκολύνει αποκλειστικά και μόνο για τον γάμο του, ώστε να περάσουν οχήματα που θα έστηναν ξύλινες κατασκευές-στέγαστρα στο άδειο ακόμη τότε γεωτεμάχιό του, αλλά και μικρά λεωφορεία που θα μετέφεραν τους καλεσμένους. Δεν γνώριζε ότι ο εφοπλιστής είχε πρόθεση να χτίσει, όπως μας είπε. «Άνοιξε δρόμο στο χωράφι μου να περάσει τα μηχανήματα, τα οποία όμως τελικά θα έμεναν για χρόνια για να κάνει τη δουλειά. Άλλο όμως να έκανε τον γάμο και δεν θα υπήρχε πρόβλημα και είναι άλλο να γίνει μια εγκατάσταση μηχανημάτων για πολλά χρόνια. Άρα λοιπόν κατάλαβα ότι αυτός είναι ένας κατακτητής, ας πούμε», αναφέρει ο κ. Παπακώστας στην Deutsche Welle. Πρόκειται για τον δρόμο που η Περιφέρεια Ηπείρου ισχυρίζεται ότι προϋπήρχε.
Όταν αργότερα τα κατήγγειλε όλα αυτά στην αστυνομία και υποστήριξε επίσης την κυρία Διαμαντή, δέχθηκε απειλές από αγνώστους που του τηλεφώνησαν «ότι θα τον φάνε οι αρκούδες». Κάποιος άλλος, τον οποίο γνωρίζει, του είπε ότι θα του «σπάσει τα πλευρά». Βρήκε επίσης το φορτηγό του τελείως κατεστραμμένο, με αποτέλεσμα να το μεταφέρει γερανός και να πεταχθεί για παλιοσίδερα. Δεν γνωρίζει τους δράστες σε αυτή την περίπτωση, αλλά έχει υποβάλει μήνυση κατά αγνώστων.
Το αποτρόπαιο κηδειόχαρτο που κάποιοι αδίστακτοι κατασκεύασαν για να τρομοκρατήσουν τον κ. Γιώργο Παπακώστα
Όχι όμως μόνο αυτό, το πιο ανατριχιαστικό είναι ότι είδε ένα κηδειόχαρτο με τη φωτογραφία του στο κέντρο του χωριού: «Φτάνω στο κέντρο του χωριού, βλέπω κάτι κολλημένο στην κολόνα. Πάω εκεί πέρα, βλέπω τον εαυτό μου. Είχαν πάρει από το Ίντερνετ μία φωτογραφία που είμαι στο ξενοδοχείο. Ήταν κολλημένο και έγραφε αυτολεξεί: ‘την τάδε του μηνός θα κάνουμε εις μνήμην του Γιώργου Παπακώστα με τα όργανα… θα κάνουμε μία γιορτή εις μνήμην του’… ειρωνεία δηλαδή, η οποία δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ, ούτε την έχω ξανακούσει από ανθρώπους μέσα σε μία μικρή κοινωνία».
Μία σοκαριστική καταγγελία και πρακτική απέναντι σε έναν ηλικιωμένο άνθρωπο, ο οποίος απλά έχει μία διαφορετική άποψη, την οποία εκφράζει.
Ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε ένα τέτοιο κλίμα διχόνοιας, όπως λέει και ο Πρόεδρος της Κοινότητας Νίκος Χριστοδούλου: «Είναι μια εμπόλεμη κατάσταση στο χωριό. Δηλαδή, υπάρχουν δύο στρατόπεδα. Το στρατόπεδο που υποστηρίζει τον εφοπλιστή, και οι άλλοι, οι οποίοι έχουν το δικαίωμα να λένε αυτό που πιστεύουν, ότι είναι εκτός οικισμού το κτήριό του, ότι έχει καταπατήσει κάποιο μονοπάτι. Έχουμε κάνει και Κοινοτικό Συμβούλιο για αυτό και έχει αποφασιστεί κατά πλειοψηφία ότι ισχύει αυτό το πράγμα. Όλα αυτά τα χαρτιά υπάρχουν. Δεν είναι κάτι που το λέω εγώ στον αέρα», τονίζει ο κύριος Νίκος Χριστοδούλου.
Κάμερες για προστασία, αλλά και ψευδομάρτυρες
Όπως ακόμα λέει στην Deutsche Welle κάποιος που γνωρίζει καλά πρόσωπα και πράγματα, αλλά θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του: «Από τη στιγμή που κάποιος προκαλεί την επέκταση του οικισμού, δημιουργείται ένα σύνολο προβλημάτων, για παράδειγμα με την ύδρευση ή την αποχέτευση. Οι υποδομές είναι μετρημένες για ένα μέγεθος που δεν μπορεί να διογκωθεί». Στην ερώτησή μας εάν φοβάται, μας απαντά πως πρώτη φορά στη ζωή του έβαλε κάμερες στο σπίτι του, γιατί άρχισε να ανησυχεί, όταν φίλοι του μετέφεραν απειλές που άκουσαν για αυτόν.
Τμήμα μουλαρόδρομου στο Μεγάλο Πάπιγκο
Ένας άλλος κύριος, που επίσης θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του, επισημαίνει πως το κλίμα έχει αλλάξει πλέον στο χωριό και κάνει λόγο για ψευδομάρτυρες που βοήθησαν τον εφοπλιστή να προμηθευτεί νόμιμα έγγραφα: «Εγώ γεννήθηκα εδώ. Όλη μου τη ζωή είμαι εδώ, από όταν γεννήθηκα. Ένας άνθρωπος, συγκεκριμένα, μας φώναξε. Ήμουν με έναν φίλο μου και μας λέει: ‘Ελάτε, ελάτε εδώ’. ‘Τι κάνεις εκεί;’ του λέμε. Πήγαμε στα σύνορα δύο οικοπέδων, δύο χωραφιών. Μάλλον είχαν μεγαλώσει τα δέντρα στα σύνορα και τα έκοβε. ‘Τι κάνεις εδώ;’ του λέμε. ‘Κόβω τα δέντρα’, λέει, ‘για να δείξω στον κύριο αυτόν ότι εδώ ήταν μονοπάτι και μην το κλείσει μέσα’. Το είδα με τα μάτια μου. Είχε καθαρίσει γύρω στα 5 με 6 μέτρα και κάτω φαινόταν πως ήταν καλντερίμι. Αυτός λοιπόν, ο ίδιος άνθρωπος, πήγε όμως αργότερα και είπε ότι δεν υπήρχε μονοπάτι. Αυτός που καθάριζε για να του δείξει ότι εδώ είναι μονοπάτι και να μην το κλείσει. Ο ίδιος πήγε ψευδομάρτυρας και ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχε μονοπάτι. Για τα συμφέροντά του. Ένα απλό παράδειγμα σας λέω».
Μία περίπλοκη και δυσάρεστη κατάσταση σε ένα πανέμορφο χωριό. Τις δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν θα τις κρίνει όμως η Δικαιοσύνη. Πέρα πάντως από τις δικαστικές αποφάσεις, κανείς δεν μπορεί να απειλεί και να εκφοβίζει τον οποιοδήποτε επειδή εκφέρει μια άποψη ή θέλει να ερευνήσει ένα θέμα. Είναι στοιχειώδες ζήτημα της λειτουργίας ενός κράτους δικαίου. Και στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία, όπως γράφεται ακόμα και στους τουριστικούς οδηγούς, η ευνομία δεν μπορεί να απολεσθεί στο όνομα του όποιου συμφέροντος. Ή μήπως μπορεί;
Πηγή: dw.com
