Μπορεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να έγινε εσπευσμένα και με ασύμφορους όρους για να γλιτώσουν οι καταθέσεις ένα κούρεμα… η θυσία τους όμως μπορεί να αποδεχθεί μάταιη.
Κι αυτό γιατί το καθεστώς των αρνητικών επιτοκίων που έρχεται αποτελεί έμμεσο κούρεμα, ενώ η διατήρηση των capital controls κι ο φόβος ότι οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια και θα έχουμε και bail-in αποτρέπει τους καταθέτες να εμπιστευτούν τις τράπεζες και φέρνουν πιο κοντά ένα πραγματικό Bail-in.
Έτσι το κούρεμα των καταθέσεων ή αλλιώς η μείωση της αξίας των χρημάτων των καταθετών που έχουν απομείνει στις τράπεζες, έρχεται είτε από το παράθυρο με το καθεστώς των αρνητικών επιτοκίων,… είτε από την πόρτα….με ένα bail-in αν οι ελληνικές τράπεζες χρειαστούν κεφάλαια…
Τα αρνητικά επιτόκια, είναι η λύση της Κεντρικής Τράπεζας για να ενισχύσει έστω και με εξαναγκασμό επενδύσεις και κατανάλωση. Τα αρνητικά επιτόκια που ισοδυναμούν με κούρεμα καταθέσεων λειτουργούν ως ποινή για όποιον θέλει να αποταμειύει και να μην καταναλώνει. Τα αρνητικά επιτόκια, είναι ένας τρόπος ώστε οι καταθέτες να συνεισφέρουν στο πρόβλημα της οικονομίας, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι πλέον καμιά μορφή επένδυσης δεν είναι ασφαλής, ούτε καν οι καταθέσεις. Ακροβατούμε σε έναν ολότελα νέο κόσμο αβεβαιότητας στον οποίο τίποτα δεν είναι δεδομένο, ούτε η εργασία, ούτε οι μισθοί, ούτε η ιδιοκτησία, ούτε καν οι καταθέσεις.
Η πόρτα: Ακόμη και κίνδυνος bail-in για τις ελληνικές τράπεζες
Αν κάποιος πρέπει να πληρώσει –πάλι!- για τις τράπεζες… πλέον τα κράτη δεν μπορούν , σειρά έχουν οι καταθέτες… Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από 1/1/2016 προβλέπει ότι σε όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ομολογιούχοι, μέτοχοι και μεγαλοκαταθέτες (πάνω από 100.000 ευρώ/άτομο/τράπεζα) θα συνεισφέρουν στην κάλυψη των κινδύνων εφόσον μια τράπεζα έχει πρόβλημα. Η νομοθεσία περί Bail-in έγινε για να μην επιβαρύνει άλλο τα ήδη επιβαρυμένα κράτη από την υποχρέωση να διασώζουν τράπεζες και η οποία κατά τα προηγούμενα έτη οδήγησε σε διπλασιασμό σχεδόν χρέους στις ΗΠΑ, αλλά και άλλες χώρες.
Αν οι τράπεζες στην Ελλάδα χρειαστούν νέα κεφάλαια και οι ιδιώτες δεν συμμετάσχουν τότε ελλείψει ομολογιούχων θα υποστούν bail in οι καταθέτες, θα δεσμευθούν καταθέσεις έναντι μετοχών.
Αυτό το παζλ αρνητικών επιτοκίων, bail in, capital controls δεν θα επιτρέψει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα να αυξηθούν οι καταθέσεις στην Ελλάδα, επιδεινώνοντας τα δεδομένα για τις τράπεζες και αυξάνοντας τον κίνδυνο για ένα bail-in.
Το παράθυρο: Αρνητικά επιτόκια για να κινηθεί το χρήμα
Η «μόδα» αρνητικών επιτοκίων ήρθε για να μείνει …και οδηγεί στην υπονόμευση ενός βασικού «πυλώνα» του παγκόσμιου καπιταλισμού, τις καταθέσεις στο όνομα της ενίσχυσης της οικονομίας. Με τα αρνητικά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών δίνεται η δυνατότητα να «κουρευτούν» οι καταθέσεις έμμεσα, με τη μέθοδο των «αρνητικών επιτοκίων» στις εμπορικές τράπεζες, δηλαδή των χρεώσεων σε όποιον έχει τραπεζικό λογαριασμό από την τράπεζα, για την «εξυπηρέτηση» που του κάνει η τράπεζα…. να κρατάει τα χρήματά του…. Τα εξαιρετικά αρνητικά επιτόκια πλέον, άρχισαν να καθιερώνονται, ξεκινώντας από Ιαπωνία εδώ και χρόνια, και μετά σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε χώρες όπως η Σουηδία αλλά και η Ελβετία.
Η χρήση των αρνητικών επιτοκίων δρομολογείται στις καταθέσεις των ευρωπαϊκών τραπεζών, πολλές από τις οποίες είναι υπερχρεωμένες για τη διάσωση εκ των έσω (Bail–in). Στα πλαίσια αυτά, όταν ερωτήθηκε η ΕΚΤ σχετικά με το εάν η εγγύηση έως 100.000 ευρώ συμπεριλαμβάνει επίσης τα αρνητικά επιτόκια, εάν επιβληθούν, με την έννοια ότι προφανώς θα μειώνουν τις καταθέσεις, δεν δόθηκε συγκεκριμένη απάντηση.
Από 1/1/2016 η ελβετική τράπεζα Alternative Bank Schweiz θα χρεώνει επιτόκια -0,15% σε καταθέσεις ως 100.000 ευρώ και -0,75% σε καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Δηλαδή, θα αφαιρεί 0,75% ετησίως από τις καταθέσεις, για να καλυφθούν τα έξοδα της τράπεζας.
Τα αρνητικά επιτόκια ουσιαστικά αποτρέπουν τους καταθέτες από το να διατηρούν λογαριασμούς σε τράπεζες και δημιουργούν μια νέα περίοδο περαιτέρω μείωσης των καταθέσεων στις τράπεζες και αντίστοιχα μείωση της αξίας των τραπεζών.
Και όταν αυτό γίνεται κανόνας για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, το όνειρο επιστροφής των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες γίνεται όλο και πιο μακρινό, αφού τα χρήματα που έχουν διαφύγει στο εξωτερικό ή διατηρούνται κάπου κρυμμένα σύντομα δεν θα πλησιάζουν ούτε καν τα ισχυρότερα και ασφαλέστερα τραπεζικά ιδρύματα, πόσο μάλλον τα ελληνικά…
Οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες: καταδικασμένες να μειώνονται
Η πολιτική αρνητικών επιτοκίων της ΕΚΤ θα είναι καταστροφική για την επιστροφή καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, με τις συνολικές καταθέσεις να μην ξεπερνούν τα 120 δισ. τη στιγμή που τα δάνεια διαμορφώνονται στα 205 δισ. δημιουργώντας ένα χάσμα ρευστότητας 85 δισ. ευρώ.
Το βασικό πρόβλημα με τις καταθέσεις στην Ελλάδα ξεκίνησε με την πολιτική αβεβαιότητα και το φόβο για κλείσιμο των τραπεζών, αλλά αντικατοπτρίζει και την πραγματική μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων που ανάγκασαν τους πολίτες να καταναλώνουν τις αποταμιεύσεις τους. Οι μεγάλες μειώσεις των μισθών και η ανεργία αλλά και η υπερφορολόγηση είχαν φυσικό επακόλουθο τη μείωση των καταθέσεων.
Την ίδια στιγμή η χρόνια ύφεση δεν επιτρέπει την δημιουργία νέων αποταμιεύσεων, ενώ όσο υπάρχουν capital controls δεν θα αυξηθούν οι καταθέσεις.
Κι αυτό γιατί η προσέλκυση νέων καταθέσεων καθίσταται αδύνατη λόγω των capital controls τα οποία δεν θα αρθούν πριν τον μηδενισμό του ELA που βρίσκεται σήμερα στα 69-70 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή οι ιδέες για καταθέσεις δύο ταχυτήτων, παλιές με capital controls και νέες χωρίς, είναι κολλάνε στην αρχή της ισονομίας και ισότητας, αφού θα ήταν αντισυνταγματικό ένας πολίτης να χρησιμοποιεί τα κεφάλαια του ελεύθερα και ένας άλλος να υπόκειται σε κεφαλαιακούς περιορισμούς.
Στη δύσκολη αυτή συγκυρία για τις ελληνικές τράπεζες, η χαριστική βολή είναι η πολιτική της ΕΚΤ να υιοθετήσει επιτόκια αποδοχής καταθέσεων στο -0,40% και τα βασικά επιτόκια παρέμβασης στο 0%.
Με 0% επιτόκιο οι τράπεζες θα υποχρεωθούν σχεδόν να μηδενίσουν τα επιτόκια καταθέσεων ή εν πάσει περιπτώσει να τα μειώσουν περαιτέρω. Επίσης θα μειώσουν τα επιτόκια χορηγήσεων μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους τους.
Και τότε ο καταθέτης των 80.000 ευρώ θα επιλέξει ένα αμοιβαίο κεφάλαιο εξωτερικού, ή τη χρηματοδότηση κάποιας επένδυσης, με ρίσκο και απόδοση, αφού οι καταθέσεις γίνονται μια επιλογή χωρίς απόδοση…αλλά με ρίσκο…
Σε έρευνα της ABN Amro bank και σε ερώτηση αν τα επιτόκια καταθέσεων γίνουν αρνητικά πως θα αντιδράσουν οι πολίτες σχεδόν 6 στους 10 καταθέτες δήλωσαν ότι θα πάρουν τα χρήματα τους από τις τράπεζες….Αν όμως δεν υπήρχαν χαρτονομίσματα;
Η κατάργηση των χαρτονομισμάτων
Σε ένα κόσμο χωρίς χαρτονομίσματα ο καταθέτης θα ήταν αναγκασμένος για να αποφύγει τους αρνητικούς τόκους να ξοδέψει άμεσα όσο μπορεί – και να τονώσει την οικονομία.
Ο βαθύτερος στόχος των κεντρικών τραπεζών είναι να ελαχιστοποιήσουν τα χαρτονομίσματα από την παγκόσμια οικονομία και συζητείται πλέον ευρύτατα το σχέδιο κατάργησης του φυσικού χρήματος και αντικατάστασης του από ηλεκτρονικό χρήμα.
Την ιδέα για κατάργηση των χαρτονομισμάτων τη διατύπωσε ο καθηγητής του Χάρβαρντ και εμβληματικός οικονομολόγος Κένεθ Ρογκόφ λέει πως η ιδέα μπορεί να πετύχει «μ’ έναν σμπάρο δυο τρυγόνια»: ξεκινώντας από τα μεγάλης αξίας, η κατάργηση των χαρτονομισμάτων είναι πιο συμβατή με ένα κόσμο που παρουσιάζει «υψηλή εγκληματικότητα και χαμηλό πληθωρισμό».
Σύμφωνα με τον Ρογκόφ το λαθρεμπόριο, η φοροδιαφυγή -οι παράνομες δοσοληψίες γενικότερα- εξυπηρετούνται κατά κανόνα από «απρόσωπα» μέσα πληρωμής όπως τα «μεγάλα» χαρτονομίσματα. Τα μετρητά χρησιμοποιούνται κατά κανόνα για να αποκρύψουν συναλλαγές, ενώ το ηλεκτρονικό χρήμα έχει ονοματεπώνυμο και είναι εντοπίσιμο.
Ο άλλος στόχος που επιτυγχάνεται με την κατάργηση των τραπεζογραμματίων είναι η αντιμετώπιση του επίμονα χαμηλού πληθωρισμού : Ενας τρόπος για να τονώσουν οι κεντρικές τράπεζες την οικονομική δραστηριότητα είναι να επιβάλουν αρνητικά επιτόκια (ποινή) στα αδιάθετα κεφάλαια των εμπορικών τραπεζών που εποπτεύουν, ώστε να τις αναγκάσουν να τα δανείσουν την πραγματική οικονομία.
Σε ένα κόσμο αρνητικών επιτοκίων όμως κανείς δεν θα έχει κίνητρο να καταθέσει τα κεφάλαιά του στην τράπεζα – οι πολίτες θα άρχιζαν να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους σε χαρτονομίσματα, από την αγορά και να τα βάζουν στο μπαούλο όπου δεν παράγουν τόκο, αλλά ούτε και το ρίσκο να μειωθούν. Αν όμως τα χαρτονομίσματα δεν αποτελούν επιλογή και η μόνη απεικόνιση των κεφαλαίων τους είναι ηλεκτρονική τότε θα αναγκάζονται να τα καταναλώνουν ή να τα επενδύσουν άρα να τα κινούν και όχι να τα κρατούν στάσιμα.
Και θα περάσουμε σε μια νέα εποχή που ο φιλελευθερισμός θα…λειτουργεί ενάντια στον εαυτό του, αφού περιορίζει τις ελευθερίες του ιδιοκτήτη για να προστατέψει την ελευθερία της κίνησης του κεφαλαίου….Στο όνομα του laissez passer θα καταστρατηγηθεί το laissez faire….
Πηγή: της Μαρίνας Πρωτονοταρίου piraeuspress.gr
