Σύμη – Τάμα Στο Μπουκάλι: Το Ασυνήθιστο Έθιμο Που Στηρίζεται Στην Πίστη Ότι Η Θάλασσα Θα Οδηγήσει Το Μήνυμα Στον Πανορμίτη
Το ασυνήθιστο έθιμο στηρίζεται στην πίστη ότι η θάλασσα θα οδηγήσει το μήνυμα στον Πανορμίτη στη Σύμη. Στην Μονή δημιούργησαν μουσείο με όλα τα ευρήματα
Στις 12 Ιανουαρίου 2019, το πλήρωμα του πλοίου «Dodekanisos Express» βρήκε ένα μπουκάλι να επιπλέει στη θάλασσα. Ανήκε σε έναν κάτοικο από το χωριό Κορφές της Κρήτης που το έριξε στη θάλασσα του Ηρακλείου με προορισμό την Ιερά Μονή Πανορμίτη στη Σύμη.
Ο τουριστικός πράκτορας που το παρέλαβε, το παρέδωσε στον ηγούμενο της Μονής, η οποία είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ.
Το έθιμο με τα τάματα μέσα στα μπουκάλια για τον Πανορμίτη Σύμης, ξεκίνησαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας και εξακολουθούν μέχρι και σήμερα.
Πιστοί από διάφορα μέρη της Ελλάδας τοποθετούν τα τάματα μέσα σε γυάλινα ή πλαστικά μπουκάλια και τα συνοδεύουν με μια επιστολή ή και χρήματα. Συνήθως γράφουν την διεύθυνση, το όνομα και την παράκλησή τους. Μερικές φορές σημειώνουν και τα τηλέφωνά τους. Στη συνέχεια πετούν το μπουκάλι στη θάλασσα και προσεύχονται να φτάσει Αρχάγγελο Μιχαήλ τον Πανορμίτη στη Σύμη. Άλλοτε επιλέγουν να το ρίξουν από κάποιο λιμάνι, είτε από κάποιο πλοίο που ταξιδεύει στο Αιγαίο.
Μπουκαλάκια με προορισμό τον Πανορμίτη στη Σύμη βρίσκουν συχνά οι κάτοικοι στη Ρόδο.
Οι ντόπιοι κάνουν λόγο για διαχρονικό θαύμα, καθώς τα μπουκάλια για τον Άγιο βρίσκουν τον δρόμο τους. Είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω κάποιου ναυτικού που το εντόπισε, είτε κάποιου ψαρά που το μάζεψε στα δίχτυα του και το παρέδωσε. Το ίδιο κάνουν και οι κάτοικοι των γύρω νησιών που βρίσκουν μπουκαλάκι να επιπλέουν στην προκυμαία ή σε κάποια ακτή. Φροντίζουν η επιθυμία του αποστολέα να πραγματοποιηθεί και παραδίδουν το μήνυμα στους ανθρώπους του Μοναστηριού. Εξάλλου υπάρχει παράδοση, ιδίως στους ναυτικούς, να βάζουν μέσα σε μπουκάλια χρήματα και ονόματα για να διαβαστούν κατά τις Ακολουθίες.
Το μουσείο με τα μπουκάλια
Όλα τα τάματα που φθάνουν στο νησί, παραδίδονται στους μοναχούς, οι οποίοι προσεύχονται για την παράκληση και αποστέλλουν ευχαριστήρια επιστολή προς τον πιστό που έστειλε το μπουκάλι. Στην Ιερά Μονή φυλάσσονται μέχρι σήμερα αφιερώματα, που ταξίδεψαν μόνα τους για τον Πανορμίτη από διάφορα μέρη του κόσμου. Έτσι δημιουργήθηκε ειδικός μουσειακός χώρος με όλα τα μπουκάλια που βρήκαν τον προορισμό τους.
Μέρος του μουσείου της Μονής. Μπουκάλια που στέλνονταν στη Μονή βρίσκονται σε αυτό το καραβάκι, ενώ αρκετά από αυτά έχουν σταλεί δεκαετίες πριν
Η Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη βρίσκεται στη νότια πλευρά του νησιού στο χωριό Πανορμίτης. Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά σημεία λατρείας της Σύμης. Δεν γνωστό το πότε ακριβώς χτίστηκε. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ανεγέρθη γύρω στο 450 μ.Χ., στο σημείο όπου βρισκόταν αρχαίος ναός, αφιερωμένος στο θεό Απόλλωνα. Η Μονή πήρε τη σημερινή της μορφή τον 18ο αιώνα.
Πολιούχος της Σύμης, προστάτης της Δωδεκανήσου και παραστάτης των ναυτικών και των σφουγγαράδων, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ο Πανορμίτης τιμάται ιδιαίτερα από τους Συμιακούς.
Η Μονή έχει συνδεθεί με διάφορα θαύματα στο πέρασμα των χρόνων, όπως αυτό με τον τυφλό βουτηχτή περίπου 60 χρόνια πριν. Σύμφωνα με τη διήγηση ιεροψάλτη, ένας Καλύμνιος σφουγγαράς έχασε την όρασή του. Καθώς οι Καλύμνιοι τιμούν πάρα πολύ τον Αρχάγγελο Μιχαήλ τον Πανορμίτη, ο σφουγγαρράς προσευχόταν και παρακαλούσε τον αρχάγγελο να του δώσει ξανά πίσω την όρασή του. Αφού εξακολουθούσε να μην βλέπει, μπήκε σε ένα καΐκι με προορισμό το μοναστήρι του Πανορμίτη. Μόλις το καΐκι πλησίασε και μπήκε στον όρμο του μοναστηριού, άνοιξε τα μάτια του και είδε ξανά.
Από επιγραφή που υπάρχει στη ολόσωμη εικόνα του Πανορμίτη μαρτυρείται ότι ασημώθηκε το 1724 από τον Ιωάννη Πελοποννήσιο με έξοδα των καπεταναίων, του κλήρου και της κοινότητας Σύμης
Η λαϊκή παράδοση συνδέει την ίδρυση της Μονής του Πανορμίτη με την ευλάβεια του Συμιακού λαού.
Αναφέρεται το όνομα μιας θεοφοβούμενης γυναίκας της Μαριώς του Πρωτενιού, που βρήκε σκάβοντας το χωράφι της στον Πάνορμο ένα μικρό εικόνισμα του Πανορμίτη στη ρίζα ενός σχίνου. Την μετέφερε στο σπίτι της και την τοποθέτησε ανάμεσα στα άλλα εικονίσματά της. Την επόμενη όμως το εικονισματάκι εξαφανίστηκε. Πηγαίνοντας ξανά στον Πάνορμο το βρήκε πάλι στο ίδιο σημείο. Το ξαναπήγε στο σπίτι της και αυτή τη φορά εξαφανίστηκε. Λύπη την κατέλαβε. Η παράδοση αναφέρει ότι στον ύπνο της εμφανίστηκε ο ίδιος ο Αρχάγγελος «λαμπροφορών και απαστράπτων» και της εξέφρασε την επιθυμία του να μείνει στον Πάνορμο. Η ευσεβής γυναίκα την άλλη μέρα πήγε στον πνευματικό της και εκείνος τη συμβούλευσε να κτίσει ένα εκκλησάκι στον τόπο όπου βρήκε το εικόνισμα.
Το 1806, ο σουλτάνος Σελίμ, εξέδωσε φιρμάνι, μετά από παράκληση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με το οποίο προστατευόταν το μοναστήρι και η περιουσία του από οιαδήποτε «έξωθεν επέμβαση», αυθαιρεσίες οργάνων, ή παραγόντων του ίδιου του Οθωμανικού κράτους.
