Πλοίο «Θεμιστοκλής»: Το Πρώτο Ελληνικό Υπερωκεάνειο Που Διέσχισε Τον Ατλαντικό Σε 14 Μέρες
Διέθετε 1.500 κλίνες, νοσοκομείο και μηχανή που ζύμωνε 1.000 ψωμιά την ημέρα.. Όλα όσα θέλετε να μάθετε για το θρυλικό πρώτο ελληνικό υπερωκεάνειο που διέσχισε τον Ατλαντικό και έμεινε για πάντα στην ελληνική ναυτιλιακή ιστορία.
Έξω από μια ακτή της Σαλαμίνας βρίσκονταν ένα σκαρί που έφερε το όνομα “Θεμιστοκλής”. Το σκάφος αυτό εγκαταλείφθηκε το το 1933 όταν πωλήθηκε στους Ιταλούς προκειμένου να πάρει τον δρόμο του για το “κοιμητήριο πλοίων” στη Γένοβα.
Ακόμα και τότε λίγοι ασχολήθηκαν με το τελευταίο ταξίδι ενός πλοίου, το όνομα του οποίου θα έμενε αλησμόνητο στην ελληνική ναυτική ιστορία.
Ήταν το πρώτο ελληνικό υπερωκεάνειο που διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό. Έφερε το όνομα “Μωραΐτης”, καθώς ήταν ναυπηγημένο από τον ανδρίωτη Βουλευτή και εφοπλιστή Δημήτριο Μωραΐτη (1866 – 1942) το 1907. Τον επόμενο χρόνο (1908) περιήλθε στην ιδιοκτησία των πιστωτών, δηλαδή της “Υπερωκεάνειου Ελληνικής Ατμοπλοΐας”, η οποία μετονόμασε το πλοίο σε “Θεμιστοκλής”.
Το πρώτο ελληνικό υπερωακεάνειο που διέσχισε τον Ατλαντικό
Η εφημερίδα “Σφαίρα” έγραφε στο φύλλο της 23ης Μαρτίου 1907 ότι η αρχική εταιρία του Μωραΐτη, συνεστήθη με κεφάλαιο 5 εκατομμύρια δραχμές, το οποίο διαιρέθηκε σε 25.000 μετοχές των 200 δραχμών καθεμία. Σκοπός της Εταιρίας ήταν να συνδέσει τη μικρή Ελλάδα με το Νέο Κόσμο με υπερωκεάνεια ατμόπλοια ίδιας ποιότητας με τα ξένα και να εξασφαλίσει την απευθείας επικοινωνία με την Αμερική προς εξυπηρέτηση των μεταναστών.
Αρχικά, η Εταιρία είχε αποφασίσει την ίδρυση δύο ατμόπλοιων, αλλά τελικά δόθηκε παραγγελία και ναυπηγήθηκε μόνο το “Μωραΐτης”. Αργότερα βέβαια προστέθηκε και το “Αθήναι”, το οποίο το 1915 καταστράφηκε από φωτιά.
Η Υποδοχή στον Πειραιά
Ο κατάπλους του νεότευκτου αυτού σκάφους στον Πειραιά υπήρξε κορυφαίο γεγονός. Χιλιάδες κόσμου είχαν συγκεντρωθεί στο λιμάνι. Η εφημερίδα Σφαίρα, στο φύλλο της 18ης Ιουνίου 1907 έγραφε με καθυστέρηση δύο ημερών για την άφιξη της 15ης Ιουνίου:
“Με την Ελληνική Σημαία κυματίζουσαν υπερηφάνως επί της πρύμνης του κατέπλευσε το απόγευμα του Σαββάτου εις το λιμένα μας το πρώτον ελληνικόν υπερωκεάνειον ατμόπλοιον του εξ Άνδρου εφοπλιστού κ. Μωραΐτη.”
Το υπερωκεάνειο “Μωραΐτης” αγκυροβόλησε στην αποβάθρα της Τρούμπας και σύμφωνα με την περιγραφή της εποχής έδωσε την εντύπωση ενός “κολοσσού” μπροστά στο οποίο τα υπόλοιπα σκάφη φαίνονταν μικροσκοπικά.
Το απόγευμα Σαββάτου 15 Ιουνίου 1907 το “Μωραΐτης” καταφθάνει στο λιμάνι του Πειραιά
Στα υπόλοιπα πρωτοσέλιδα κυριαρχούσαν ο θάνατος του Καπετάν Άγρα και οι ταραχές που έλαβαν χώρα επί της Λεωφόρου Σωκράτους στον Πειραιά, μεταξύ των οπαδών των υποψηφίων δημάρχων Ρετσίνα και Δαμαλά, που είχαν ως αποτέλεσμα έναν νεκρό μαθητή και τρεις τραυματίες.
Η ταχύτητά του έφθανε τα 16 μίλια την ώρα, αλλά συνήθως πήγαινε με 13 μίλια. Με την άφιξή του στο Λιμάνι του Πειραιά, ήταν ανοιχτό για να το επισκεφθεί το κοινό. Ο Μωραΐτης θεωρούταν “ίνδαλμα” του ελληνισμού. Στο υπόστρωμα αυτού του πλοίου υπήρχαν 1.500 κλίνες που βρίσκονταν στη Γ΄ Θέση σε αρκετή απόσταση η μία από την άλλη, ενώ είχε διαιρεθεί σε δύο σειρές. Σε αυτούς τους απέραντους κοιτώνες υπήρχαν τοποθετημένοι ανεμιστήρες για το καλοκαίρι και θερμάστρες για τον χειμώνα. Σε αντίθεση, η πρώτη θέση μπορούσε να διαθέσει μόνο 100 κλίνες μεγάλης πολυτέλειας. Διέθετε επαρκούς λουτήρες και νοσοκομείο 45 κλινών πλήρως εξοπλισμένο και φαρμακείο με ξεχωριστά δωμάτια για τους ιατρούς και τους νοσοκόμους. Διέθετε δύο κλίβανους για παραγωγή άρτου και ζημωτική μηχανή που μπορούσε να παράγει μέχρι και 1.000 άρτους ημερησίως.
Το πρώτο του Ταξίδι με καθυστέρηση αναχώρησης
Το υπερωκεάνειο “Μωραΐτης” βάσει προγράμματος έπρεπε να αναχωρήσει Παρασκευή 14 Ιουνίου. Όμως η αργοπορημένη άφιξή του στον Πειραιά το Σάββατο 15 Ιουνίου ανάγκασε να μεταβάλει την αναχώρησή του για την Κυριακή 16 Ιουνίου 1907. Για τον λόγο αυτό υπάρχουν και διαφορετικές ημερομηνίες αναχώρησης στις εφημερίδες. Τελικώς, εξέπλευσε για το πρώτο του υπερωκεάνειο ταξίδι στις 23 Ιουνίου, με ενδιάμεσες στάσεις την Καλαμάτα και την Πάτρα και από εκεί κατευθείαν για τη Νέα Υόρκη. Έφθασε στο αμερικάνικο λιμάνι για πρώτη φορά την 7η Ιουλίου του 1907 μετά από 14 μόλις ημέρες.
Στο ημερολόγιο αφίξεων της Νήσου Έλλις (Ellis island) υπάρχουν κάποιες από τις ημερομηνίες αφίξεων του πλοίου: 24 Ιουλίου 1907, 24 Σεπτεμβρίου 1907, 15 Νοεμβρίου 1907. Αυτές οι ημερομηνίες συνδέονται με τα ονόματα των Ελλήνων που αναζητούσαν τότε μια καλύτερη τύχη στον Νέο Κόσμο.
