Κάρολος Κουν: Από την Προύσα της Μικράς Ασίας, η ζωή τον έφερε κοντά στην τέχνη και το θέατρο σε πολύ νεαρή ηλικία. Ένας από τους σπουδαιότερους της γενιάς του δασκάλους που άφησε την δική του παρακαταθήκη στο θέατρο και τον πολιτισμό.
Κάρολος Κουν: Λίγα λόγια
Ο Κάρολος Κουν ήταν Έλληνας θεατρικός σκηνοθέτης και δημιουργός του Θεάτρου Τέχνης. Γεννήθηκε στην Προύσα της Μικράς Ασίας στις 13 Σεπτεμβρίου 1908. Ο πατέρας του είχε γερμανική, ελληνική και εβραϊκή καταγωγή (το Κουν προέρχεται απο το Κοέν), ενώ η μητέρα του ήταν Ελληνίδα ορθόδοξη. Φοίτησε στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης και σπούδασε αισθητική στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης.
Κάρολος Κουν: Η παιδική και εφηβική του ηλικία
Παρόλο που κανένας από την οικογένεια του δεν είχε κάποια επαφή με την τέχνη, ο μικρός Κάρολος θα αρχίσει από πολύ μικρή ηλικία να καλλιεργεί τα χαρίσματα του. Θα αρχίσει να φτιάχνει μελωδίες στο πιάνο του σαλονιού, θα κόψει τα μοντέλα από τα περιοδικά μόδας της μητέρας του και θα κάνει θέατρο. Τα έπιπλα του σαλονιού θα γίνουν το σκηνικό που θα εξάψει την φαντασία του: οι πολυθρόνες μετατρέπονται σε βράχους και τα χαλιά σε θάλασσα. Η πιο αγαπημένη του ασχολία, όμως, θα είναι να ζωγραφίζει με νερομπογιές.
Το 1920 θα ξεκινήσει τις σπουδές του εσώκλειστος στην Ροβέρτειο Σχολή, ένα αμερικανικό κολλέγιο που είχε ιδρυθεί από ιεραποστόλους. Εκεί ασχολήθηκε με αμερικάνικα τραγούδια, ψαλμούς, γήπεδα μπάσκετ και αθλητικά αγωνίσματα. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, θα στερηθεί – όπως και η υπόλοιπη ελληνική μειονότητα της σχολής – την διδασκαλία της μητρικής του γλώσσας. Ο Κάρολος θα ασχοληθεί και ως γραμματέας στον θεατρικό όμιλο Robert College Ρlayers και θα συμμετέχει στις παραστάσεις του, διαδραματίζοντας κυρίως γυναικείους χαρακτήρες. Θα αποφοιτήσει το 1928 και την ίδια χρονιά θα σπουδάσει Αισθητική στην Σορβόνη, ενώ την επόμενη χρονιά, το 1929, θα εγκατασταθεί μαζί με την μητέρα του στην Αθήνα.
Κάρολος Κουν: Το “Θέατρο Τέχνης” και η κατοχή του ΄40
Στην καρδιά της γερμανικής κατοχής λοιπόν, το 1942, ο Κάρολος Κουν θα ιδρύσει το Θέατρο Τέχνης, κάνοντας πραγματικότητα ίσως το μεγαλύτερο του όνειρο. Η πρώτη του παράσταση θα δοθεί στις 7 Οκτωβρρίου 1942 στο Θέατρο «Αλίκης», με το έργο «Αγριόπαπια» του Ίψεν με μαθητές της Σχολής το Β. Διαμαντόπουλο, το Δ. Καλλέργη, τον Π. Ζερβό, τη Β. Μεταξά, την Κ. Λαμπροπούλου και με τον ίδιο τον Κουν στην ιδιότητα του σκηνοθέτη και του ηθοποιού. Οι παραστάσεις θα γίνονται συνήθως στο θέατρο Κώστα Μουσούρη και το καλοκαίρι σε διάφορα θερινά θέατρα που του παραχωρούσαν την άδεια.
Το 1943 θα ιδρυθεί και ο Όμιλος Φίλων του Θεάτρου Τέχνης που επιδίωκε την επικοινωνία και την ανάπτυξη ενός ουσιαστικού δεσμού μεταξύ των θεατών και του Θεάτρου, καθώς βέβαια και την οικονομική ενίσχυση του Θεάτρου Τέχνης. Στο Θέατρο Τέχνης θα παρουσιαστούν αμέτρητα πολύτιμα έργα της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής δραματουργίας, όπως τα «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» του Πιραντέλλο, η «Στέλλα Βιολάντη» του Ξενόπουλου, το παραμύθι του Στρίνμπεργκ, «Σουάνεβιτ (Κύκνος)», το «Ρόσμερσχόλμ» του Ίψεν, το «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» του Πιραντέλλο και πολλά άλλα.
Το 1945 το Θέατρο θα αναγκαστεί να διακόψει τις δραστηριότητες του λόγω οικονομικών δυσχερειών. Ο Κουν, όμως, παρά την μεγάλη απελπισία και απογοήτευσή του, θα αναλάβει να σκηνοθετήσει για το Εθνικό Θέατρο, όπου θα ανεβάσει και πάλι έργα ιδιαίτερα διαχρονικής αξίας, όπως τα εξής: «Άνθρωποι και ποντίκια», «Οι τρεις αδερφές», «Όνειρο καλοκαιρινής νυκτός», «Ο θείος Βάνιας» κ.α. Με τα έσοδα αυτά ξεπλήρωσε τα χρέη του Θεάτρου, ενώ συνέχισε την σχολή με νέα παιδιά. Από το 1954 το Θέατρο Τέχνης θα αρχίσει και πάλι τις δραστηριότητες του. Σε αυτή την δεύτερη αναγέννηση του θεάτρου θα παρουσιαστεί κυρίως Τσέχωφ, Πιραντέλλο, Ουάιλντερ, Ουίλλιαμς και Μίλλερ με έμφαση στο θέατρο του παραλόγου και στο επικό θέατρο του Μπρεχτ που αποτελούσαν τάσεις της εποχής.
Κατά τη διάρκεια της πορείας του κατέκτησε πολλά παράσημα. Τιμήθηκε με το παράσημο Φοίνικα, το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και το βραβείο Θεάτρου των Εθνών.
Κάρολος Κουν: H τελευταία πρεμιέρα της ζωής του
Άφησε την τελευταία του πνοή το βράδυ της 14ης Φεβρουαρίου του 1987 σε ηλικία 78 ετών, την ώρα ακριβώς που θα δινόταν η πρεμιέρα του έργου «Ο ήχος του όπλου» της Λουλας Αναγνωστάκη, που λίγο καιρό πριν είχε αρχίσει να σκηνοθετεί στο «Υπόγειο», στο Θέατρο Τέχνης. Με τη διαθήκη του, που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες μετά το θάνατό του τον Φεβρουάριο του 1987, κληροδότησε τον τίτλο Θέατρο Τέχνης στους Γ. Λαζάνη, Μ. Κουγιουμτζή και Γ. Αρμένη με την προτροπή να συνεχίσουν τη συνεργασία τους στο Θέατρο Τέχνης Κ. Κουν. Επίσης προς τιμήν του θεσμοθετήθηκαν τα Βραβεία Κάρολος Κουν.
