Διαβαίνοντας το κατώφλι του- τριακοσίων ετών – αρχοντικού της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, στις Σπέτσες, νιώθεις ότι γυρνάς πίσω στο χρόνο και «βουτάς» στις σελίδες της ελληνικής Επανάστασης του 1821, με πρωταγωνίστρια την ηρωίδα, την καπετάνισσα που δόθηκε ολοκληρωτικά στον αγώνα.
Το αρχοντικό που κινδύνευε από κατάρρευση, διασώθηκε από τον απόγονο της Λασκαρίνας και τετρασέγγονό της Φίλιππο Δεμερτζή – Μπούμπουλη και από το 1991 λειτουργεί ως μουσείο.
«Ένα μουσείο για τη Μπουμπουλίνα, έτσι όπως λειτουργεί το δικό μας και εννοώ με την εξιστόρηση του βίου της και των πολεμικών γεγονότων της εποχής, είναι μία πηγή γνώσης για τον επισκέπτη και ταυτόχρονα ύμνος στη μάχη για την ελευθερία», έχει πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο απόγονος της Μπουμπουλίνας κ. Δεμερτζής – Μπούμπουλης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «το μουσείο – από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα – έχει δεχθεί πάνω από 550.000 επισκέπτες (εκ των οποίων οι 120.000 είναι μαθητές), οι οποίοι, συγκινούνται από την συναρπαστική ιστορία της ηρωίδας της Επανάστασης του 1821, η οποία μέχρι προσφάτως ήταν η μόνη γυναίκα στην παγκόσμια ναυτική ιστορία τιμημένη με τον τίτλο της ναυάρχου».
Στον πανέμορφο κήπο του αρχοντικού ο επισκέπτης ακούει μια σύντομη εξιστόρηση της ζωής και της δράσης της Μπουμπουλίνας προτού εισέλθει στο κτήριο, όπου και συνεχίζεται η ξενάγηση στους χώρους του αρχοντικού.
Το Αρχοντικό της Μπουμπουλίνας, χτισμένο τον 17ο αιώνα, με το μοναδικό σκαλιστό ταβάνι αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους.
Το Μουσείο στεγάζεται στον πρώτο όροφο, που αποτελείται από τέσσερα μεγάλα δωμάτια, τη Μεγάλη Σάλα, το Δωμάτιο Υποδοχής, τη Τραπεζαρία και το Δωμάτιο με Τζάκι.
Σε όλα τα δωμάτια του μουσείου-σπιτιού εκτίθενται παλαιά έπιπλα, βιβλία, όπλα, προσωπικά αντικείμενα και επίσημα έγγραφα και επιστολές της ηρωίδας.
Στη Μεγάλη Σάλα με το πανέμορφο ξυλόγλυπτο ταβάνι Φλωρεντιανής τεχνοτροπίας και την ιταλική-γαλλική του 18ου και 19ου αιώνα επίπλωση, υπάρχει συλλογή όπλων της εποχής του 1821 και μεταξύ αυτών και η πιστόλα της Μπουμπουλίνας.
Αυτό είναι και το πιο εντυπωσιακό δωμάτιο του αρχοντικού όπου γινόντουσαν τα διάφορα πολεμικά συμβούλια, μεταξύ Μπουμπουλίνας και των άλλων καπεταναίων του νησιού.
Αναμφισβήτητα, μέσα σ’ αυτό το χώρο, ελήφθησαν αποφάσεις μεγάλης ιστορικής σημασίας.
Επίσης, στο δωμάτιο υπάρχει το χρηματοκιβώτιο του πλοίου Αγαμέμνονα, με τα τρία κλειδιά και τις οχτώ κλειδωνιές, πορτρέτα της ηρωίδας και των απογόνων της, μαζί με τη γνωστή ελαιογραφία που απεικονίζει την ηρωίδα να επιτίθεται στα κάστρα του Ναυπλίου.
Στο Δωμάτιο Υποδοχής δεσπόζει ο μεγάλος πίνακας-αντίγραφο του γνωστού έργου του Peter Von Hess που απεικονίζει τη Μπουμπουλίνα να διατάσει τον κανονιοβολισμό του Ναυπλίου.
Επίσης, άλλες απεικονίσεις της Μπουμπουλίνας, επιστολές της Επανάστασης ως και δύο δικές της υπογεγραμμένες από την ίδια. Σε περίοπτη θέση βρίσκεται αφρικάνικο ξίφος, δώρο του Τσάρου Αλέξανδρου Α’.
Στη βιβλιοθήκη, μεταξύ σπανίων βιβλίων, η χρυσοκέντητη μαντίλα της καπετάνισσας. Επίσης, ένα μενταγιόν της, αναμνηστικά μετάλλια, ωραιότατες πορσελάνες και συλλογή από αρχαίους λύχνους. Ανηρτημένη στον τοίχο βρίσκεται η τουρκική άδεια (φιρμάνι του Σουλτάνου) της κατασκευής του πλοίου «Αγαμέμνονα», με το σχέδιο του στην πίσω πλευρά.
Στην τραπεζαρία δεσπόζει το ξύλινο χειροποίητο μοντέλο του πλοίου «Αγαμέμνονα» και υπάρχουν συλλογές από πορσελάνες, κυρίως αγγλικής και κινεζικής προέλευσης, μεταβυζαντινές εικόνες, με ωραιότερη αυτή του Αγίου Νικολάου, εικόνα που ανήκε στην ίδια τη Μπουμπουλίνα. Επίσης σπάνια βιβλία, ανοιγμένα σε προθήκες τραβούν το βλέμμα του επισκέπτη.
Στο Δωμάτιο με το Τζάκι, με επίπλωση κυρίως του 19ου αιώνα, υπάρχουν φωτογραφίες των απογόνων της και διάσπαρτα αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Ξεχωρίζουν η νυφική βενετσιάνικη κασέλα, ένα γαλλικό επίχρυσο ρολόι με πορσελάνη Sevres, γαλλικές μινιατούρες, κεντήματα, τσεβρέδες, χάρτες, αφιερώματα και ελαιογραφίες εποχής.
Πέρα όμως από την απερίγραπτη ομορφιά του εσωτερικού χώρου του αρχοντικού, τον επισκέπτη κερδίζει και η παραδοσιακή βοτσαλωτή αυλή των 300 τετραγωνικών μέτρων, με ελιές, αρωματικά φυτά και λουλούδια, στην οποία φιλοξενείται – τους καλοκαιρινούς μήνες – το Πολιτιστικό Φεστιβάλ του μουσείου, με πληθώρα εκδηλώσεων, όπως παραδοσιακές ελληνικές μουσικές, χορό, Jazz, κλασσική μουσική, όπερα, θέατρο και άλλα.
H Μπουμπουλίνα είχε καταγωγή από την Ύδρα. Γεννήθηκε μέσα στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης στις 11 Μαΐου του 1771 όταν η μητέρα της Σκεύω επισκέφτηκε τον φυλακισμένο από τους Τούρκους και ετοιμοθάνατο άντρα της, Σταυριανό Πινότση. Μετά τον θάνατο του Πινότση στη φυλακή, μητέρα και κόρη επιστρέφουν στην Ύδρα. Αργότερα η μητέρα της Λασκαρίνας παντρεύεται για δεύτερη φορά με τον Σπετσιώτη καπετάνιο Δημήτριο Λαζάρου ή Ορλώφ (το Ορλώφ παρατσούκλι της εποχής λόγω της συμμετοχής του στα Ορλωφικά) και έτσι η Λασκαρίνα εγκαταστάθηκε πλέον στις Σπέτσες.
Η Λασκαρίνα έκανε δυο γάμους, τον πρώτο στα 17 της χρόνια με τον Δημήτριο Γιάννουζα και τον δεύτερο στα 30 της με τον Δημήτριο Μπούμπουλη. Και οι δυο όμως σύζυγοί της, Σπετσιώτες καπεταναίοι, σκοτώθηκαν σε ναυμαχίες με πειρατές. Από τον Μπούμπουλη πήρε και το όνομα και έγινε γνωστή ως «Μπουμπουλίνα».
Το έτος 1811 βρίσκει την Μπουμπουλίνα δύο φορές χήρα, μητέρα επτά παιδιών και κληρονόμο μιας πολύ μεγάλης περιουσίας σε πλοία, μετρητά και ακίνητα. Πήρε λοιπόν τα ηνία της οικογένειας και κατάφερε να αυξήσει την περιουσία της και να μεγαλώσει τα παιδιά της. Αρχικά έγινε μέτοχος σε διάφορα πλοία και σιγά-σιγά ναυπήγησε και δικά της. Μεταξύ αυτών ο περίφημος και ονομαστός “Αγαμέμνων”, το πρώτο ελληνικό πολεμικό πλοίο του 1821 με μήκους 48 πήχεων και 18 κανόνια, του οποίου η ναυπήγηση κόστισε 75.000 τάλαρα.
Το 1816 η Οθωμανική Αυτοκρατορία θέλησε να κατασχέσει την περιουσία της με τη δικαιολογία ότι τα πλοία του δεύτερου άντρα της συμμετείχαν με τον ρωσικό στόλο στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Τότε η Μπουμπουλίνα πήγε στην Κωνσταντινούπολη όπου συνάντησε τον Ρώσο, Φιλέλληνα πρεσβευτή Στρογκόνωφ, από τον οποίο ζήτησε να την προστατέψει, επικαλούμενη τις υπηρεσίες του συζύγου της στον ρωσικό στόλο. Τότε την έστειλε στην Κριμαία στη Μαύρη Θάλασσα. Πριν όμως πάει εκεί, κατάφερε να συναντήσει τη μητέρα του Σουλτάνου Μαχμούτ Β΄, την Βαλιντέ Σουλτάνα. Η Σουλτάνα εντυπωσιάστηκε από τον χαρακτήρα της Μπουμπουλίνας και έπεισε τον γιο της να υπογράψει φιρμάνι, με το οποίο δε θα άγγιζε την περιουσία της και δε θα την συλλάμβανε.
Έτσι λοιπόν, επέστρεψε στις Σπέτσες και άρχισε τις προετοιμασίες για την επανάσταση που επρόκειτο να ξεσπάσει. Η Μπουμπουλίνα είχε ήδη γίνει μέλος της Φιλικής Εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη και ήταν η μόνη γυναίκα που μυήθηκε σε αυτή.
Στις 11 Σεπτεμβρίου 1821 κατά την άλωση της Τριπολιτσάς, η Μπουμπουλίνα βοήθησε να σωθεί το χαρέμι του Χουρσίτ Πασά με κίνδυνο της ζωής της, γιατί, όπως λέγεται, είχε υποσχεθεί στη Σουλτάνα, όταν την είχε συναντήσει στην Κωνσταντινούπολη για βοήθεια το 1816, ότι οποιαδήποτε Τουρκάλα της ζητούσε βοήθεια, αυτή θα της την έδινε.
Η Μπουμπουλίνα έπεσε νεκρή από Σπετσιώτικο βόλι στις 22 Μαΐου 1825 στο σπίτι του πρώτου άντρα της, Γιάννουζα. Αιτία ήταν μια λογομαχία της με άτομα από την οικογένεια Κούτση λόγω της απαγωγής της κόρης του Χριστόδουλου Κούτση, Ευγενίας, από τον γιο της Μπουμπουλίνας Γεώργιο Γιάννουζα. Τα σκληρά και αμείλικτα λόγια της Καπετάνισσας ήταν αρκετά για να οπλίσουν τελικά το χέρι του αγνώστου λόγω σκότους δράστη, η ταυτότητα του οποίου είναι μέχρι και σήμερα άγνωστη. Το βόλι την πέτυχε στο μέτωπο και την άφησε αμέσως νεκρή. Έτσι η Μπουμπουλίνα, που αφιέρωσε όλη της τη ζωή για την απελευθέρωση του έθνους της, σκοτώθηκε άδοξα. Οι Ρώσοι της απένειμαν τον τίτλο της «Ναυάρχου» μετά το θάνατο της, έναν τίτλο με παγκόσμια μοναδικότητα για γυναίκα.
Πληροφορίες: wikipedia, kathimeriniΦωτογραφίες: Φίλιππος Δεμερτζής – Μπούμπουλης, thimaras-spetses
